Prezentowana poniżej rozprawa po raz pierwszy ujrzała światło dzienne przed 14 laty. Ukazała sie wowczas podpisana pseudonimem Andrzej Chyży. Do dzisiaj nie wiem, kto przyczynił się do jej wydania. Być może mógłby tę sprawę wyjaśnić Tomasz Gąsowski, gdyż to on odbierał wówczas ode mnie maszynopis, a następnie przyniósł mi kilka gotowych egzemplarzy. Wówczas, gdy powstawała pierwsza wersja tej pracy, nie było możliwosci korzystania z żadnych opracowań, gdyż pozadrobnymi wzmiankami w literaturze pamiętnikarskiej, o wydarzeniach trzeciomajowych z roku 1946 nie pisano....(Fragment wstępu)

Urodzony w 1917 roku Adam Humer do partii komunistycznej wstąpił jeszcze przed II wojną światową. W latach stalinizmu był wicedyrektorem Departamentu Śledczego Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Prowadził postępowania przeciwko antysystemowemu podziemiu, bił i torturował. Po ponad pięćdziesięciu latach stanął przed sądem i trafił do tego samego więzienia na warszawskim Mokotowie, w którym pół wieku wcześniej stosował bestialskie metody przesłuchań. Sprawa Adama Humera wstrząsnęła opinią publiczną. Po jednej stronie kaci, po drugiej żyjące ofiary, pomiędzy nimi opieszały sąd. Piotr Lipiński kreśli losy Humera od młodości przez karierę w UB po głośny proces o zbrodnie stalinowskie. Światopoglądowa schizofrenia, syndrom wyparcia czy ślepa wierność ideologii? Trudno określić postawę antybohatera tego reportażu, człowieka, który stał się symbolem powojennego terroru komunistycznego. (Rec. wydaw.)

„Dla nas, mieszkańców Mühlberga, jest niezrozumiałe, jak taki człowiek może być zbrodniarzem” - napisali jego byli pacjenci do trybunału wojskowego w Hamburgu. Bo to przecież on, ich „dobrodziej ludzkości”, lekarz, który potrafił spędzić noc przy łóżku chorego, który fundował lekarstwa biednym, wspierał ich finansowo. Lekarz intelektualista, czytający Goethego i Schillera, kochający sztukę, pasjonujący się ezoteryką. „Człowiek bez skazy”. Doktor Alfred Trzebinski był rasy „przeważająco nordyckiej”. Przekonany o wyjątkowości krwi niemieckiej w 1932 roku wstąpił do SS, a rok później został członkiem NSDAP, zapominając o polskim pochodzeniu swojego ojca. W 1941 roku został lekarzem w Auschwitz, potem na Majdanku, w końcu w Neuengamme. W 1946 roku skazano go na karę śmierci przez powieszenie. Trybunałem najbardziej wstrząsnął udział Trzebinskiego w egzekucji dwadzieściorga żydowskich dzieci w wieku od 6 do 12 lat. Dzieci mogły przeżyć, ale powieszono je tuż przed wyzwoleniem obozu, by ukryć, że przez ostatnie miesiące poddawano je okrutnym eksperymentom medycznym. Natalia Budzyńska w opowieści o Alfredzie Trzebinskim mierzy się z rodzinną tajemnicą. Czytając pamiętnik wuja esesmana, próbuje też zrozumieć, jak to możliwe, że współczujący lekarz robił karierę w kolejnych obozach koncentracyjnych. Autorka w tej trudnej i emocjonalnej podróży pyta o rolę „dobrych ludzi w czasach zła”, o wolność wyboru i łatwość, z jaką z niej rezygnujemy. Przede wszystkim jednak przywraca pamięć o zamordowanych dzieciach, niemych, niemal zapomnianych ofiarach. (Rec. Wydawn.)

Fritz Bauer ‒ człowiek który nie pozwolił Niemcom zapomnieć o przeszłości. Pracując w wymiarze sprawiedliwości rodzącej się Niemieckiej Republiki Federalnej, prokurator Fritz Bauer starał się być głosem jej sumienia. Więzień obozów, zbiegły żyd, który w 1949 r. powrócił do Niemiec, by objąć stanowisko prokuratora generalnego Hesji we Frankfurcie nad Menem. Za jego sprawą zrehabilitowano uczestników zamachu na Hitlera z 20 lipca 1944 r., a Trzecia Rzesza oficjalnie została uznana przez sąd za „państwo bezprawia”. To Bauer przekazał izraelskiemu Mosadowi trop, który doprowadził do porwania i osądzenia Adolfa Eichmanna. Ogromny był także jego wkład w przeprowadzony w latach 60. we Frankfurcie proces zbrodniarzy SS z KL Auschwitz-Birkenau. Działając w powojennej, a więc pozornie sprzyjającej rzeczywistości, Fritz Bauer często natrafiał na niechęć czy wręcz sprzeciw kolegów, mających nierzadko niejasną przeszłość uwikłaną w narodowy socjalizm. Również państwo niemieckie starało się unikać rozliczania z udziału w zbrodniach nazistowskich. Dlatego Bauer nie ufał jego organom. Stąd też o większości jego dokonań dowiedzieliśmy się dopiero po jego śmierci. Śmierci nader tajemniczej. Kim tak naprawdę był ten osamotniony wojownik o prawdę? Ronen Steinke ‒ także prawnik, a zarazem dziennikarz ‒ zarysowuje historię człowieka, który po wojnie atakowany był w NRF jak nikt inny. Korzystając z niepublikowanych wcześniej źródeł, odtwarza dzieje wielkiego prawnika i humanisty, którego osobiste losy stały się sprawą polityczną. Spisuje biografię niemieckiego Żyda, który cudem uniknął nazistowskich prześladowań, po to by przywracać elementarne poczucie sprawiedliwości. (Rec. Wydawn.)

Zabójstwo księdza Jerzego Popiełuszki, nie bez racji określane, jako zbrodnia założycielska III RP, przeszło do historii jako najgłośniejsze, a zarazem najbardziej tajemnicze morderstwo w powojennej Polsce. Jego oficjalną wersję podważył dopiero prokurator Andrzej Witkowski, który w dynamicznie prowadzonym śledztwie od początku napotykał liczne przeszkody, decyzją zwierzchników dwukrotnie w kluczowych momentach śledztwo przerywano i ostatecznie Witkowskiemu odebrano. W efekcie choć od zbrodni mija 30 lat, tajemnica śmierci kapelana Solidarności do dziś nie została wyjaśniona. "Lobotomia 3.0", to powieść, która prezentuje nieznane opinii publicznej ustalenia i fakty całkowicie zmieniające dotychczasową wiedzę o zabójstwie księdza Popiełuszki oraz o jego zleceniodawcach, nadzorcach i okolicznościach. Wbrew pozorom to nie jest historia - lecz coś, co wciąż trwa...(Rec. Wydawn.)

Generał August Fieldorf "Nil" to legenda Polski Walczącej. Żołnierz Legionów, POW, wojny z bolszewicką Rosją. Zawodowy oficer Wojska Polskiego. W kampanii wrześniowej dowódca 51 pułku piechoty, następnie w Wojsku Polskim we Francji, skąd, jako pierwszy emisariusz Rządu RP, przybył do Kraju. Komendant Obszaru II AK (Białystok), dowódca Kedywu KG AK, organizator i komendant NIE, zastępca gen. Leopolda Okulickiego, ostatniego dowódcy AK. 7 marca 1945 r. aresztowany przez NKWD i wywieziony - jako Walenty Gdanicki - do łagrów. Powrócił stamtąd po ponad dwu latach, by wkrótce stać się więźniem Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Funkcjonariusze bezpieki planowali wykorzystać "Nila" do prowokacji wobec podziemia niepodległościowego i władz RP na wychodźstwie. Generał pozostał niezłomny... Zapłacił za to najwyższą cenę. W tajnym procesie fałszywie oskarżony o współpracę z okupantem niemieckim został skazany na śmierć i stracony 24 lutego 1953 r. Miejsce jego pochówku do dziś nie jest znane. Nikt też nie odpowiedział za udział w tym komunistycznym mordzie sądowym.

„To, co ci powiem, musi być zachowane w najgłębszej tajemnicy… Nie nazywam się Tomasz Serafiński. Moje prawdziwe nazwisko brzmi: Witold Pilecki”. W 1940 roku za zgodą dowództwa podziemia rotmistrz Pilecki na ochotnika poszedł do Auschwitz, by zorganizować tam ruch oporu. Zadanie wykonał. Po dwóch latach i siedmiu miesiącach dokonał brawurowej ucieczki z obozu. Napisał pierwsze na świecie raporty o Holokauście. W Powstaniu Warszawskim bohatersko bronił „reduty Pileckiego”. Po wojnie reżim komunistyczny w Polsce poddał go torturom i skazał na śmierć.

Biografia Witolda Pileckiego opowiedziana przez jego syna. Ojciec: Witold jak nikt rozumiał słowo ojczyzna. Walczył z bolszewikami w 1920 roku. Bronił Polski we wrześniu 1939. Był jednym z pierwszych organizatorów konspiracji. Na ochotnika poszedł do Auschwitz, by zaświadczyć o ludobójstwie. Po ucieczce służył w AK i walczył w Powstaniu Warszawskim. Gdy upadło, trafił do Sił Zbrojnych na Zachodzie. Ale wrócił do kraju. By nie dopuścić do wyniszczenia narodu. Tu dopadli go agenci UB. Polska Ludowa odpłaciła mu hańbiącym procesem, torturami i strzałem w tył głowy. Syn: Andrzejowi odebrano tatę. Wzrastał z piętnem syna zdrajcy. Przez 67 lat nie mógł nawet pomodlić się nad grobem ojca. W PRL-u nie było dla niego miejsca. Trudno było o pracę, a o przeszłości nie wolno było mówić. Śladem taty: Syn rotmistrza Pileckiego ma dziś 83 lata. Nie musi już i nie chce milczeć. Rusza śladami ojca. Trafia do miejsc, które pamiętają Witolda. I daje świadectwo o życiu jednego z największych polskich patriotów. Wszyscy powinniśmy towarzyszyć mu w tej podróży. (Z okł.)