Paradoksem może wydawać się fakt, iż właśnie Edgara Degasa uważamy za jednego z pionierów współczesnej sztuki. Należał do pokolenia malarzy, które pozostając pod wpływem Gustave'a Courberta porzuciło tradycyjną tematykę historyczną i religijną i zwróciło się ku motywom czerpanym ze swego najbliższego otoczenia.... (Fragment wstępu)

Vincent van Gogh nie odszedł zbyt daleko od sztuki ojczystej, jest prawdziwym Holendrem z dostojnego rodu Fransa Halsa, jest jak sławni współplemieńcy przede wszystkim realistą, w najbardziej dosłownym znaczeniu. Poza trudnym do określenia klimatem wiarygodnego i autentycznego wizjonerstwa, jaki emanuje z wszystkich jego obrazów - sam wybór tematów, egzaltacja barw, sumienność w studiowaniu charakterystycznych zjawisk, uporczywe szukanie istoty wszelkiej rzeczy, tysiąc wiele mówiących symptomów ujawnia głęboką, dziecięcą niemal szczerość oraz wielkie umiłowanie natury i prawdy - jego własnej prawdy. Władcze odkrywanie sedna rzeczy, często śmiałe upraszczanie form, na nic niepomne zuchwalstwo w ukazywaniu słońca, gwałtowna dynamika rysunku i koloru, najmniejsze nawet właściwości techniki zwiastują osobowość szeroką i mężną, niekiedy nad wyraz brutalną, czasem naiwnie delikatną. Co więcej - jest to zapaleniec, wróg mieszczańskiej trzeźwości i pedanterii, niczym pijany olbrzym stworzony po to, by przenosił góry, a nie bawił się bibelotami. Sposób, w jaki prowadzi pędzel, w jaki kładzie farby bezpośrednio na płótno, jest - jak on sam - dziki, namiętny, pełen siły. W potężnych warstwach o najczystszych tonach ryje pędzlem rozkołysane bruzdy, przecina je prostymi, mocnymi pociągnięciami, tłoczy bezładną niekiedy, migotliwą bazgraninę, przy czym niektóre jego obrazu zyskują solidną aparycję świecącego muru, zbudowanego z kryształów i słońca... Vincent van Gogh jest równocześnie za prosty i za subtelny dla mieszczańskiej współczesnej mentalności. Zrozumiany całkowicie może być jedynie przez swoich braci, tych spośród artystów, co są nimi naprawdę, a także przez szarych ludzi, owych wybrańców z nizin, którzy szczęśliwym trafem uniknęli zbawiennych nauk oficjalnej szkoły.

Jedną z wybitnych cech twórczosci Wita Stwosza jest jego uniwersalizm artystyczny. Był nasz mistrz nie tylko rzeźbiarzem w drzewie i w kamieniu (...), ale jakby porwany pasją do wszystkiego, co "nowe" na przełomie XV i XVI w. również malował, rysował i był grafikiem, a nadto polecano mu odlewać w brązie. Poza tym dowiadujemy się z przekazów historycznych o jego zdolnościach architektonicznych i inżynierskich. Szeroka wszechstronność przejawia się przede wszystkim w zanurzaniu się artysty w szczegóły życia i wnikaniu w najróżniejsze jego przejawy. Zwłaszcza zaś uniwersalizm ten dotyka najgłębiej natury i człowieka. Interesujące, pasjonuje Stwosza i porywa zawsze struktura ciała ludzkiego, mimo pozostałości dawnej sztuki, zasłaniającej je często rozwichrzonymi, ciężkimi fałdami ubioru. Jednakże najwyraźniej zawsze przemawiają jego budowa, proporcje, wyraz, dynamika...