W najnowszym tomie reportaży Jadę szukać szczęścia Antoni Pieńkowski rusza w Polskę i opowiada o losach szarych, zwykłych ludzi, często ofiarach transformacji ustrojowej. Ja pisze sam Autor Ci ludzie nie są newsami na pierwszą stronę popularnej gazety, rozmówcami w trakcie programu telewizyjnego czy radiowego. Kapitalizm zdegradował ich do poziomu parteru, zepchnął ich na pobocze, wykluczył z grona beneficjentów. Ale oni nadal, z iście syzyfowym uporem i determinacją realizują swoje wcześniejsze marzenia, szukają drogi do szczęścia, bronią własnego honoru, dają do zrozumienia, że słowo człowiek należy nawet teraz pisać przez duże C.

Mogłoby się wydawać, że to kobiety staną się największymi ofiarami upadku Związku Radzieckiego, który przyniósł ogrom konfliktów, przemocy i patologii. W końcu w popularnych opowieściach o krajach poradzieckich najsilniejsi są zawsze mężczyźni. Małgorzata Nocuń wnikliwie przygląda się tym, dla których zabrakło miejsca w szkolnych podręcznikach i na pierwszych stronach gazet: kobietom z Europy Wschodniej i Azji Centralnej. Oddaje głos bohaterkom, które przeżyły blokadę Leningradu w 1941 roku, oraz tym, które były w Ukrainie w lutym 2022. Więźniarkom łagrów, działaczkom na rzecz praw człowieka oraz kobietom szczerze kochającym Związek Radziecki. Żołnierkom oraz matkom poległych na froncie. Feministkom z dużych miast oraz tym, którym mężczyźni odmawiają wszelkich praw. Powstał poruszający, mocny i wielowymiarowy portret kobiet, które potrafią przetrwać wbrew wszystkiemu.

W nocy z 9 na 10 listopada 1989 roku runął mur, który przez niemal trzy dekady dzielił Berlin na wschodni i zachodni. Choć po tym symbolu zimnej wojny została tylko pamiątkowa ściana, niewidoczna blizna wciąż przecina miasto. Fenomen muru próbuje zgłębić trzynaścioro polskich i niemieckich reporterów. Historie przedstawione w zbiorze pod redakcją Agnieszki Wójcińskiej i zilustrowane zdjęciami Filipa Springera krążą wokół problemu berlińskiej granicy, tej historycznej i tej dzisiejszej - głęboko zakorzenionej w świadomości i pamięci. Pokazują, że historia berlińskiego podziału jest w pewnym stopniu opowieścią o pękniętej Europie. Książka powstała dzięki wsparciu Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej. Projekt zrealizowany przez Stowarzyszenie Reporterów Rekolektyw we współpracy z Netzwerk für Osteuropa-Berichterstattung. (Rec. wydaw.)

Kiedy opadł kurz po rozpadzie Związku Radzieckiego, Uzbekistan po raz pierwszy w historii mógł sam decydować o sobie. Naczelną zasadą nowego porządku stał się maʼnaviyat („moralność” lub „duchowość”) – życie w pokoju i harmonii, przywiązanie do ojczyzny i rodziny, szacunek dla starszych, troska o młodych, miłość do języka uzbeckiego. Administracja państwowa pod wodzą prezydenta Isloma Karimova, który rządził krajem przez prawie 30 lat, ochoczo zabrała się do wprowadzania tych pięknych idei w życie. Jednak proces uszlachetniania Uzbeków okazał się bolesny: cenzura, inwigilacja, szykany i prześladowania nieprawomyślnych były na porządku dziennym. Śmierć jedynowładcy i zmiana na prezydenckim tronie przyniosła krótką nadzieję na zmiany i szybkie rozczarowanie. Agnieszka Pikulicka-Wilczewska spędziła w Uzbekistanie trzy lata, pracując jako dziennikarka i wykładowczyni. Opisywała wszechobecną korupcję, sytuację kobiet, osób LGBT+, wzmagający się fundamentalizm religijny. Za swoją bezkompromisowość zapłaciła wysoką ceną – została wydalona z Uzbekistanu bez możliwości powrotu. Nowy Uzbekistan to raport z zawodowych zmagań i prywatnej miłości do tego trudnego kraju.

Odpowiedź na to pytanie wymaga refleksji nad tym, skąd wyszliśmy i do czego zmierzamy, nad osiągnięciami i porażkami, zastanowienia się nad możliwościami i zagrożeniami, które niesie ze sobą XXI wiek. Gdzie będziemy jako państwo za lat dziesięć, dwadzieścia czy trzydzieści? Czy będziemy źródłem taniej siły roboczej dla krajów rozwiniętych i rynkiem zbytu dla produktów ich myśli? Czy, jak dotąd, peryfe- riami Europy, czy też staniemy się regionalną potęgą na miarę naszej wielkiej historii i otwierających się nowych możliwości?2 W dniu 3 czerwca 2009 roku, tj. w przeddzień XX rocznicy narodzin III Rzeczypospolitej, w Belwederze odbyła się konferencja pt. W drodze do demokra- tycznego państwa prawa. Polska 1989-2009, w której na moje zaproszenie uczestniczyło wielu znakomitych gości.

Bydgoszcz przełomu lat 80. i 90. Trudne czasy zmuszają bohaterów do podejmowania nowych wyzwań i mierzenia się w praktyce z tak długo wyczekiwaną wolnością oraz kapitalizmem. Tymoteusz poszukuje sposobów na pomnożenie fortuny. Justyna otwiera małą firmę. Nadal utrzymuje kontakty z domniemanym synem Heleny Wetlik, nie mając pojęcia, jaką niespodziankę chowa w zanadrzu Klaus Engel… Edyta Świętek to niekwestionowana mistrzyni sag!!! Ta powieść wciąga już od pierwszej strony. Burzliwy czas przemian gospodarczych i ustrojowych. Chciwość bierze górę nad rozsądkiem, a za czyny dokonane w przeszłości nadchodzi czas rozliczenia. Tajemnice, nieoczekiwane zwroty akcji, emocje, wiarygodność, wyraziste postaci i sytuacje poruszające serce to wprost gotowy materiał scenariusz filmowy. Czytajcie, a jestem pewna nie doznacie zawodu!!! Polecam! Aneta Pimpis Edyta Świętek kontynuuje opowieść o wielopokoleniowej rodzinie, w której bohaterami są nie tylko matki, babki, ojcowie, bracia, siostry, kochankowie… Ważną bohaterką jest Bydgoszcz, a w niej miejsca, na wspomnienie których kręci się łezka w oku i takie, o których istnieniu wygodniej byłoby zapomnieć. Poznając niełatwe losy Trzeciaków, ma się ochotę wyjść na ulice i z książką w ręku na nowo poznawać miejskie zakamarki. To gdzieś tu muszą czaić się zazdrość, rozpacz, radość, miłość, lęk, nadzieja. Między brzegiem jednej rzeki, a nabrzeżem drugiej odbijają się też echa niewierności. Polecam! Dorota Witt, dziennikarka Express Bydgoski Edyta Świętek jest mistrzynią sag rodzinnych osadzonych w realiach PRL-u. Po rewelacyjnym Spacerze Aleją Róż powraca z równie wciągającą serią Grzechy młodości. Obowiązkowa lektura dla miłośników gatunku! Magdalena Majcher, pisarka (Rec. Wydawn.)

Ważka to symbol iluzji, transformacji, nieustannej potrzeby ruchu i przemiany - dalsze losy bohaterów serii „Pochyłe niebo” toczą się w latach 90., pełnych takiej właśnie energii. Kozinki powoli przekształcają się w atrakcyjną miejscowość turystyczną. Odważni próbują sił w prywatnych firmach lub wyjeżdżają za granicę. Anita stara się odnaleźć się w nowej rzeczywistości i nadążyć za zmianami, przed którymi stawia ją życie. Tymczasem Sonia dorasta i odkrywa człowieka, który dużo dla niej znaczy... (Rec. Wydawn.)

"Wizytę arcybiskupa" można potraktować jako luźną kontynuację poprzedniej powieści Ádáma Bodora. Podobnie jak w przypadku "Okręgu Sinistra", autor osadził akcję w mistrzowsko opisanej, niewielkiej, odciętej od świata, zagubionej gdzieś w samym sercu Karpat, na pograniczu Ukrainy, Rumunii i Węgier, osadzie, stawiając pytania, przed którymi staje dziś każdy myślący mieszkaniec naszego zakątka Europy – a mianowicie, czy istotnie w wyniku ostatnich przemian doszło do wymiany elit, jaka była natura zmian, które w ostatnich latach nastąpiły w tym regionie, na czym polegała transformacja i... czy w ogóle coś się zmieniło? W Bogdanskiej Dolinie, gdzie rozgrywa się akcja powieści, doszło do zmiany systemu; dawnych strzelców górskich i podległych im szarych gąsiorów zastąpili teraz popi i seminarzyści. Chodzą jednak słuchy, że zmiany były to tylko pozorne – że doszło jedynie do zamiany kostiumów i dekoracji – żołnierze zrzucili mundury, wdziali sutanny, zapuścili brody i wrócili, by nadal niepodzielnie rządzić miasteczkiem. Mieszkańcy Bogdanskiej Doliny, leśnicy i okoliczni wieśniacy, szykują się na przyjęcie arcybiskupa, który ma ponoć odwiedzić ich z duszpasterską wizytą. Nikt nie wie dokładnie, kiedy przyjedzie, dlatego przed każdą niedzielą miasteczko ogarnia gorączka przygotowań. Ludzie przystrajają ulice, pieką ciasta, fryzują się, wypożyczają odświętne ubrania, piszą podania i prośby kierowane do jego eminencji. Popi natomiast organizują masowe badania i izolują chorych, zamykając ich w barakach zlokalizowanego koło wysypiska śmieci sanatorium dla gruźlików – nie można przecież narażać dostojnego gościa na ryzyko zarażenia się właśnie w ich miasteczku. Ludność znów dzieli się na równych i równiejszych, na zaufanych i tych, którzy pod byle pretekstem mogą wylądować w sanatorium. Znów wszystko jest po staremu.

W Albanii, kraju, który na kilkadziesiąt lat zamknął się szczelnie w swoich granicach, ideały komunistyczne oficjalnie zastąpiły religię, a terror i prześladowania polityczne stały się codziennością. Ale dla Lei to był dom – bezpieczne miejsce, gdzie wszyscy ludzie są równi, sąsiedzi pomagają sobie nawzajem, a dzieci mają zbudować lepszy świat. Z cokołów na swoich młodych wyznawców spoglądali dobrotliwie wujek Stalin i wujek Hoxha. W grudniu 1990 roku wszystko się zmieniło. Pomniki starych wodzów zostały obalone, a nowych przywódców ludzie mogli wybrać sami. Wolno im było wierzyć, w co tylko chcieli, i nie musieli się już obawiać wścibskich spojrzeń i zbyt cienkich ścian. Ale wkrótce kolejne zakłady pracy zaczęły się zamykać, piramidy finansowe doprowadziły państwo do ruiny, a na ulicach wybuchły zamieszki. Tysiące osób uciekło do Włoch tylko po to, by po poniżającej procedurze musieć wrócić do swojego wolnego kraju, który nie miał im wiele do zaoferowania. Lea Ypi z wnikliwością i humorem opisuje dorastanie wśród politycznych wstrząsów, odkrywanie rodzinnych sekretów (o arystokratach, byłych premierach, więźniach politycznych i donosicielach), poszukiwanie prawdy ukrytej między ideałami i rzeczywistością, a przede wszystkim próby zrozumienia, co tak naprawdę oznacza być wolnym.

To nie jest książka o słonecznych czarnomorskich kurortach, które zwykle stają nam przed oczami, kiedy myślimy o Bułgarii. To portret kraju o znacznie surowszym obliczu, na którym piętno odcisnęło ponad trzynaście stuleci burzliwych dziejów. Sylwia Siedlecka opisuje ostatnie kilkadziesiąt lat: komunistyczną Bułgarię rządzoną twardą ręką Todora Żiwkowa, okres niełatwej transformacji oraz bułgarską teraźniejszość. Pisze o miejscach, czasach i ludziach - przede wszystkim o ludziach. O jasnowidzącej Wandze, właścicielu bułgarskiego cyrku, premierze Bojku Borisowie, który karierę polityczną rozpoczynał jako ochroniarz Żiwkowa, o architekcie, który zaprojektował gigantyczny, przypominający UFO monument, symbol bułgarskiego socjalizmu, o filozofce Julii Kristevej i dyskusjach na temat jej współpracy z tajnymi służbami, o mieszkańcach współczesnej Sofii. O dramatycznej historii zabliźnionej w ludzkich życiorysach, wrośniętej w architekturę, wykrzyczanej w ludowych pieśniach, wytańczonej w choro. Na taką książkę o Bułgarii czekaliśmy od lat. (Rec. Wydawn.)