Problematyka związana z funkcjonowaniem mniejszości narodowych w okresie Polski Ludowej stanowiła przez wiele lat jeden z wyodrębnionych kierunków badań prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej. Podsumowaniem tych badań jest synteza działań aparatu bezpieczeństwa wobec mniejszości narodowych w latach 1944–1957. Rozpoczyna ją tekst Jarosława Syrnyka, w którym autor przypomniał główne elementy realizowanej po II wojnie światowej polityki narodowościowej. Kolejne artykuły dotyczą działań aparatu bezpieczeństwa wobec poszczególnych grup narodowościowych – Żydów (autorstwa Bożeny Szaynok z Uniwersytetu Wrocławskiego i Magdaleny Semczyszyn z OBBH IPN w Szczecinie), Niemców (autorstwa Sebastiana Rosenbauma z Oddziałowego Biura Badań Naukowych IPN w Katowicach), Ukraińców (autorstwa Arkadiusza Słabiga z Akademii Pomorskiej w Słupsku), Białorusinów i Litwinów (artykuł przygotowany przez Krzysztofa Sychowicza z Państwowej Wyższej Szkoły Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży oraz OBBH IPN w Białymstoku), Romów (autorstwa Piotra Krzyżanowskiego z Akademii im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim) oraz Greków i Macedończyków (autorstwa Izabeli Sienkiewicz z IPN). Całość znalazła swe krótkie podsumowanie w kończącym tom artykule Jarosława Syrnyka. Intencją towarzyszącą powstaniu książki było wzbogacenie istniejącego już dorobku naukowego o opracowanie ogólne, uwzględniające słabo lub w ogóle niewykorzystany przed 2000 r. zasób archiwalny. Publikacja w ramach centralnego projektu badawczego IPN „Struktury i metody działania aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944–1989”.

Artur Cegiełka w pracy Działania MSW wokół olimpijskich zmagań Moskwa'80 przedstawia działania PRL-owskiego aparatu bezpieczeństwa wypełniającego zadania de facto zlecane przez sowieckie państwo, gospodarza igrzysk. Poznajemy mniej lub bardziej skuteczne akcje SB, ich konfidentów ulokowanych w ekipie sportowców, działaczy, czy dziennikarzy. Czytelnicy poznają odpowiedź na pytanie, jak to się stało, że służby nie uchroniły się przed słynnym "gestem Kozakiewicza". W aneksie rewelacyjna spowiedź życia jednego z najznakomitszych dziennikarzy sportowych ostatnich dziesięcioleci.

Ta książka to dowód na to, że życie pisze scenariusze, jakich nie wymyśliłby żaden powieściopisarz! Bo kto by uwierzył, że w okresie PRL w MSW działała specjalna grupa kontrwywiadu, której członkowie pod osłoną nocy regularnie wchodzili do ambasad i konsulatów? Tam przeszukiwali skarbce pełne tajnych dokumentów, kopiowali je, by kilka godzin później mogły one wylądować na biurkach najwyższych urzędników państwowych. W ten sposób polskie służby specjalne przez całe lata zdobywały informacje o działaniach ówczesnych przeciwników, w tym o operacjach CIA. Choć za sprawą grupy wyciekły setki tysięcy stron najpilniej strzeżonych dokumentów, nikt nie wpadł na jej trop. Ci, którzy wiedzieli o istnieniu tajemniczego Wydziału IX - a była ich garstka - nazywali ich „straceńcami”. Dlaczego? Bo do otwierania drzwi skarbcowych oraz potężnych sejfów używali niebezpiecznego dla zdrowia i życia promieniowania gamma. Tomasz Awłasewicz, dziennikarz i specjalista ds. służb specjalnych, jako pierwszy dotarł do tych nielicznych członków grupy, którzy wciąż żyją. Na książkę składają się ich wspomnienia z lat 70. i 80. - opowieści o tym, jak dokonali tego, co zdaniem najwybitniejszych ekspertów było absolutnie niemożliwe. (Rec. Wydawn.)