Lina Bögli (1858-1941) była pierwszą Szwajcarką, która dwukrotnie wyruszyła na tak daleką wyprawę. W latach 1892-1902 odbyła podróż dookoła świata - sama, bez pieniędzy. Rozpoczęła ją w Kwiatonowicach koło Gorlic. Z Brindisi popłynęła do Australii, i dalej - przez Tasmanię, Nową Zelandię, Samoa, Hawaje, Kalifornię, Wschodnie Wybrzeże Stanów Zjednoczonych, Kanadę. Gdy po dziesięciu latach wróciła do Kwiatonowic, napisała książkę, która stała się bestsellerem w języku niemieckim, angielskim i polskim. „Tak, na serio, spróbuję objechać świat, piękny szeroki świat! I spomiędzy milionów ludzi łatwiej mogę to uczynić ja niż kto inny, bo jestem sama - nikomu niepotrzebna, nie mam rodziców ukochanych, którzy by się o mnie troszczyli; gdybym wpadła w biedę, nikt by przeze mnie nie cierpiał, gdybym umarła, nikt by przez to nie zubożał. Naprzód więc! odważnie. Im prędzej, tym lepiej!” AVANTI listy z podróży naokoło świata to reedycja wydania polskiego z 1908 roku. Książka została wydana przy współpracy z Małopolskim Instytutem Kultury, w ramach XVIII Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego. Wszystko płynie, dzięki wsparciu Gminy Gorlice oraz rodziny Bögli i ich przyjaciół z Szwajcarii i USA. (Rec. wydaw.)

Włoszki uczestniczące w walkach partyzanckich w okresie tzw. Risorgimento celowo prowokowały, pozując do zdjęć ze strzelbą i w podkasanej nad kolano spódnicy. Chciały w ten sposób podkreślić, że zerwały z tradycyjną rolą kobiety włoskiego Południa. Nie przewidziały jednak, że w powszechnej pamięci przetrwają głównie jako erotyczna ciekawostka na tle obyczajowości XIX w. Kanwą powieści są wydarzenia autentyczne: rewolucyjny ruch ludowy, który towarzyszył włoskim walkom o zjednoczenie kraju. Z naturalistyczną pasją autorka przedstawia brutalne sceny z życia małych miejscowości południowych Włoch, w których nadal króluje przywiązanie do głęboko patriarchalnych tradycji. Rok 1861, zjednoczenie Włoch. Południe kraju ogarnia rewolta „brygantów”. Do jednej z partyzanckich grup dołącza młoda Margherita - arystokratka wyjęta spod prawa. Kim jest? Kim są po męsku ubrane, uzbrojone kobiety, które tam spotyka? Cutrufelli nie powtarza schematów ani nie stara się obalić legendy grasantki z fotografii. Przedstawia galerię postaci - kobiet i mężczyzn, żołnierzy i przestępców - tworząc ich subtelne portrety psychologiczne i ukazując złożone powody, dla których ludzie ci wplątali się w rewoltę. (Rec. wydaw.)

Wszystko zaczyna się, kiedy tajemnicza przyrodnia siostrzyczka sama jak palec przyjeżdża autobusem z Grorud, „z ładunkiem atomowym w błękitnej walizce”. Jest rok Muru Berlińskiego, prezydenta Kennedy’ego i Jurija Gagarina. Finn mieszka z mamą w blokowisku Årvoll w Oslo. Życie jest elektryzujące, piękne i szorstko socjaldemokratyczne. Na Finnie można polegać, pilnuje, aby przestrzegać zasad. Ale u mamy, która zawsze wydawała mu się opoką, zaczyna raptem dostrzegać oznaki słabości i zagadkowego rozchwiania. Urodzony 1954 roku norweski pisarz Roy Jacobsen jest laureatem norweskiej Nagrody Krytyków Literackich, a dwie jego powieści zostały nominowane do Nagrody Literackiej Rady Nordyckiej. (Rec. wydaw.)

W książce omówione zostały cztery interpretacje nowoczesności, związane z konkretnymi okresami w historii Polski: ostatnimi latami zaborów, niepodległością II Rzeczypospolitej, czasem PRL oraz odzyskaną po 1989 roku wolnością. Ich wyrazem są projekty w stylu zakopiańskim, inspiracje językiem esperano, modernistyczna architektura i awangardowa sztuka dwudziestolecia, komentujące zimnowojenną rzeczywistość lat 50 i 60, rozwój hoteli i ośrodków wypoczynkowych w latach 70 a także inspirowane modernizmem wzornictwo i sztuka ostatnich dwóch dekad. Cztery nowoczesności to nowy, proponujący niestereotypową perspektywę głos w debacie o procesach modernistycznnych w Polsce. Zdaniem autora, kultura polska XX wieku potrafiła w oryginalny sposób postrzegać nowoczesne hasła, unikając naśladownictwa i wtórności. Zamiast przeciwstawiać polskość nowoczesności, należy nowoczesność uznać za integralną część polskiego dziedzictwa. (Z okładki)

Jest wiosna 1979 roku. Klas Östergren w ciemnym pokoju o oknach zasłoniętych storami spisuje historię braci Morgan, z którymi przypadkiem zetknął go los: Henry’ego, boksera, dżentelmena, sybaryty i marzyciela, i Leo, udręczonego życiem poety, idealisty i alkoholika. Wielkie i puste mieszkanie przy Hornsgatan jeszcze nie tak dawno tętniło życiem. Teraz znerwicowany pisarz jest jedynym jego lokatorem, a drzwi wejściowe zabarykadowane są szafą. Książka „Gentlemani”, powieść - maszynopis narratora, została wydana w awangardowej formie: pozorny brak okładki oraz grzbietu ułatwia zagłębienie w mroczny świat opisywany przez pamiętnikarza Östergrena. Na sześciuset stronach narrator powieści (nieprzypadkowo noszący to samo nazwisko, co autor książki) opisuje, co wydarzyło się w ciągu roku, jaki spędził w mieszkaniu Morganów. Odnotowuje zdarzenia, których był świadkiem, i te, które zostały mu opowiedziane, kreśląc portrety dwu mężczyzn, którzy bezpowrotnie zmienili jego życie. Barwny język, żywe portrety bohaterów i realia powojennego Sztokholmu składają się na niezwykle wciągającą fabułę. Styl osadzonej w miejskich realiach powieści sensacyjnej momentami przypomina prozę Chandlera i Tyrmanda. Gentlemani, opublikowani w Szwecji w 1980 r., zebrali doskonałe recenzje. Książka ta jest uważana za jedno z ważniejszych szwedzkich dzieł literackich ostatnich 30 lat. (Rec. wydaw.)

Niniejsza praca jest pierwszą próbą, w polskiej literaturze historyczno-artystycznej, przekrojowej analizy zjawiska powtarzania planów w architekturze sakralnej Rusi od średniowiecza do lat powojennych. Prowincjonalizm cechujący sztukę tego obszaru, odizolowanego od nowatorskich ośrodków artystycznych, pozwala szczególnie trafnie scharakteryzować przyczyny wielokrotnego wykorzystywania tych samych rzutów. W pracy przedstawiono przykłady warsztatowego powielania planów, jak również urzędowe projekty typowe. Do pierwszej kategorii należą m.in. świątynie powtarzające rzut katedry łacińskiej we Lwowie, grupa kościołów halowych z początku XVI w. (Nowe Miasto, Rohatyn) czy XVII-w. historyzujące kościoły na rzucie treflowym (Potok Złoty, Podhajce). Drugą analizowaną w pracy kategorię stanowią projekty urzędowe, w tym plany tzw. Musterkirchen (kościołów typowych), opracowane przez austriackie urzędy budowlane. Jest to pierwsza tak dokładna analiza tego pomijanego dotychczas zjawiska. Ponadto przedstawiono tu nieznane w polskiej literaturze wiedeńskie pierwowzory projektów Musterkirchen dla Galicji i omówiono kościoły typowe, zaprojektowane na przełomie XIX i XX wieku przez Kazimierza Piekarskiego, Tadeusza Obmińskiego i dzieła Władysława Dayczaka. (Rec. wydaw.)

Książka ta zawiera dzieje powstawania i przekształcania się grybowskich kościołów - historię ich budowy i stopniowego wyposażania dziełami sztuki, a także odbudowywania zniszczeń powstałych w wyniku pożarów czy działań wojennych. Obejmuje czas od powstania pierwszej świątyni w Grybowie w 1340 r. po dzień dzisiejszy. W opracowaniu pojawia się szereg postaci historycznych, jakie miały wpływ na kształt grybowskiej parafii, takich jak duchowni, artyści, włodarze miasta, rzemieślnicy czy wreszcie zwykli mieszkańcy. Szczególne znaczenie miała współpraca dwóch osób - grybowskiego proboszcza ks. Jana Solaka i warszawskiego architekta Zdzisława Mączeńskiego, których połączyła zainicjowana na początku XX w. budowa kościoła parafialnego. Wspólny cel, jakim było wzniesienie i wyposażenie świątyni, zaowocował trwającą ponad 50 lat przyjaźnią. (Rec. wydaw.)

W świadomości społecznej architektura II Rzeczypospolitej rzadko uchodzi za zabytkową. Często pomijana, szufladkowana razem z powojenną jako spuścizna okresu błędów i wypaczeń, powoli rozpada się na naszych oczach. Serią Modernizmy przypominamy jej genezę, monumentalizm i rozmach założeń architektonicznych. Po odzyskaniu niepodległości polskie władze stanęły przed wyzwaniem zaprojektowania nowego państwa i zbudowania go od podstaw. Należało się skomunikować, zelektryfikować, uzbroić i uniezależnić gospodarczo od państw ościennych. Budzi podziw skala podjętych wówczas działań - w ciągu kilku lat powstały nowe miasta, osiedla, centra przemysłu i rozrywki. Pierwszy tom Modernizmy. Architektura nowoczesności w II Rzeczypospolitej opowiada o przedwojennym województwie krakowskim. W pierwszej części zostało omówione budownictwo sakralne, publiczne i mieszkaniowe Krakowa. Kolejną część stanowią opracowania na temat mało znanych osiedli, które powstawały przy wielkich inwestycjach przemysłowych: przy zakładach azotowych w Tarnowie-Mościcach, przy zaporach w Porąbce i Rożnowie, a wreszcie w Chełmku wokół fabryki butów Bata. Ostatnia część jest poświęcona architekturze uzdrowiskowej - sanatoriom i domom zdrojowym w Zakopanem, Krynicy i Żegiestowie. (Rec. wydaw.)

Co się dzieje, kiedy patrzymy na obrazy? Jakie wywołują w nas myśli i skojarzenia? Jak opowiedzieć samemu sobie o tym, co widzimy lub czego się tylko domyślamy? A jak historyk sztuki powinien interpretować coś, co widzi wyraźnie albo ledwo, czemu przygląda się beznamiętnie lub z bijącym sercem? Daniel Arasse zaprasza nas na przygodę dla oczu. W sześciu krótkich opowiadaniach przenikliwie opisuje obrazy Tycjana i Velázqueza, Bruegla i Tintoretta… Z uporem detektywa poszukuje ukrytych znaczeń, które okazują się widoczne gołym okiem! Te dzieła łączy jedno: malarstwo olśniewa nas i dowodzi, że zwykle nie dostrzegamy tego, co pragnie nam przekazać. Na pierwszy rzut oka nie widać nic! Ale to nic to w końcu bardzo wiele. (Rec. wydaw.)

Lata osiemdziesiąte. Powstał nowy rynek, na którym obowiązują inne reguły i występują inni aktorzy. Odziedziczone wartości czy obciążające predyspozycje nie są już przeszkodą w zarabianiu pieniędzy. „Szczeniaki finansjery” węszą w powietrzu. Natomiast w sztuce wszystko już było i wszystko jest wyświechtane. Pozostają tylko cytaty, parodia i pastisz. Dandys znów staje się ideałem. Krawat, zmysł estetyczny, ta irytująca niewzruszoność. Umierający dandys Nilsa Dardela zostaje wystawiony na sprzedaż. Krążą plotki, że padnie nowy rekord aukcyjny. Dwadzieścia pięć lat później narrator siedzi w „obrzydliwym oplu” zaparkowanym w stodole z przeciekającym dachem, słuchając składanki rozstrzygającej o życiu i śmierci. Należy do tych nielicznych wtajemniczonych, którzy znają prawdę o tym, jak dandys doszedł do swojej drugiej śmierci. (Rec. wydaw.)

Ślady nieobecności możemy potraktować jako szkic czy też może osobliwy esej biograficzny, w którym próba przypomnienia życia i twórczości znaczącej niegdyś pisarki Ewy Szelburg-Zarembiny (1899―1986), dzisiaj kojarzonej głównie z literaturą dla dzieci i młodzieży, przeplata się z relacją z wciągającego, ale i trudnego procesu, jakim dla Anny Marchewki było „odkrywanie” Szelburg. Autorka jednak nie opowiada o nim, a zabiera nas ze sobą w swą podróż ― razem z nią wertujemy archiwalne dokumenty, jedziemy autokarem, czujemy dokuczliwy skwar pełni lata podczas odwiedzin w Nałęczowie, składamy rozsypane elementy układanki, zadajemy fundamentalne dla tej historii pytania. Z tej niekonwencjonalnej narracji Anny Marchewki powoli wyłania się poszukiwana gorączkowo prawda, czy też może subiektywna, wysnuta z zebranych prawd interpretacja o losie, spełnieniu w twórczości, cierpieniu. Powieści, opowiadania, reportaże dramaty żywo reagujące na współczesne wydarzenia ― dla „dorosłych” czytelników i czytelniczek, które Ewa Szelburg-Zarembina zaczęła pisać w połowie lat 20. ubiegłego wieku ― podzieliły los wielu innych ciekawych tekstów literackich: zostały zapomniane. Podobnie stało się z nazwiskiem pisarki, skutecznie chroniącej swą prywatność. Burzliwe życie osobiste na tle obu wojen i zmian systemów politycznych odbiło się w pozostawionym przez nią spadku literackim. Krytyczne i przenikliwe teksty (Chusta św. Weroniki, Wędrówki Joanny, Feliks Gdul, Ecce Homo czy słynny reportaż Myjcie owoce!) nie straciły na wartości, społeczne i symboliczne rozpoznania nabrały jeszcze ostrości. Stworzony przez Szelburg katalog kobiet-samobójczyń zatrzaśniętych w konwencjonalnych, narzuconych normach i rolach społecznych wygląda dziś niepokojąco aktualnie. (Z okładki)

Można je spotkać w bałkańskich górach, w Albanii nazywane są „zaprzysiężonymi dziewicami” - virgijneshë. Można je spotkać, ale można ich nie zauważyć - ubrane jak mężczyźni wykonują męskie zajęcia i zawody, noszą strzelbę, palą papierosy, a młodsze z nich w miastach pracują jako kierowcy tirów. Zgodnie z tradycją złożyły śluby wiecznej czystości i przyjęły rolę mężczyzny, by pod męskim imieniem dbać o honor rodu. Niektóre z nich, w tajemnicy przed surową opinią publiczną, uczyniły to z powodów osobistych. Nawet ci, którzy, znając ten egzotyczny obyczaj, rozszyfrują tożsamość głównego bohatera - zagubionego na lotnisku w Waszyngtonie młodego Albańczyka, Marka Dody - dadzą się porwać intrygującej opowieści o źródłach jego decyzji o przemianie w mężczyznę. A to dopiero początek historii! (Rec. wydaw.)