Gorlickie Centrum Kultury jest samorządową instytucją kultury podległą Urzędowi Miejskiemu w Gorlicach. (...) Przy placówce istnieje wiele zespołów, klubów, sekcji orza kół zainteresowań. A wśród nich folklorystyczny "rodzynek", najstarszy stażem, lecz na pewno nie duchem zespół, który przetwał wiele zawirowań, zakrętów historii, trudności finansowych i kadrowych - działający od 40 lat nieprzerwanie do dnia dzisiejszego Regionalny Zespół Taneczny "Pogórzanie". (...) Zespół jest niekwestionowanym ambasadorem Ziemi Gorlickiej w kraju i za granicą. I niech tej ziemi służy przez wiele lat z takim młodzieńczym zaangażowaniem jak do tej pory. A więc drodzy "Pogórzanie" - żyjcie, tańczcie, śpiewajcie koncertujcie i bawcie nas "do końca świata i o jeden dzień dłużej". (Fragment Wstępu)

Niniejsz publikacja powstała dla upamiętniania dziejów naszych przodków. Dedykuję ją mieszkańcom gminy Ropa, aby historia naszej Małej Ojczyzny przetrwała, a przyszłe pokolenia mogły zapisywać dla niej kolejne karty. Dla osób odwiedzających naszą gminę książka niech będzie pomocnym przewodnikiem po historii, aby podziwiane u nas krajobrazy, zabytki i atrakcje, można było zobaczyć w szerokim kontekście wspólnego dziedzictwa Pogórzan i Łemków... (Fragment wstępu)

Przewodnik "Gorlicka ósemka" jest inny niż większość tego typu wydawnictw. Najważniejsze w nim jest to, że pokazuje wszystkie najciekawsze zabytki znajdujące się na terenie powiatu gorlickiego i najbliższych graniczących z nim regionów, a jednocześnie wskazuje w jaki sposób zaplanować mające służyć ich poznaniu wycieczki. Najlepiej je organizować w oparciu o dwie tworzące ósemkę pętle, nazwane w przewodniku pogórzańską i łemkowską... (Fragment wstępu)

Gwara to język rodzinny, to język żywy, to język dzieciństwa, domu rodzinnego, środowiska. Opracowanie, które przedkładam Czytelnikom, to opis gwary i słownik mojej rodzinnej wsi Bugaj, wsi położonej w okolicach historycznego Biecza, miejscowości o długiej tradycji, obecnie niewielkiego miasteczka nieco zapomnianego, w którym jednak do dziś czuje się powiew historii. Słownik został poprzedzony opisem uwzględnionych wsi - Bugaja oraz wsi okolicznych: Sitnicy, Rożnowic, i Racławic, wchodzących w skład parafii rożnowickiej, a także opisem całego regionu - dawnej ziemi bieckiej na Pogórzu oraz gwary tych okolic. Gwarę tę pamiętam z dzieciństwa i choć od dawna już nią czynnie nie władam, to dzięki moim pasjom dialektologicznym (i mojej pracy zawodowej jako językoznawcy - dialektologa i historyka języka) pozostała żywa do dziś w mojej pamięci i bliska memu sercu. (Fragment wstępu)

Krakowiacy, Lachy, Górale - stroje wsi małopolskiej to wydawnictwo ukazujące urodę, bogactwo i różnorodność tradycyjnych, świątecznych strojów oraz codziennych ubiorów chłopskich noszonych niegdyś w małopolskich wsiach od Krakowa po Zakopane, od Zawoi po Gorlice. Strój od zawsze pełnił w tradycyjnej społeczności wiejskiej niezwykle ważną rolę. Demonstrował przynależność do stanu chłopskiego i do swojej lokalnej grupy. Po ubiorze rozpoznawano zamożność, pozycję społeczną oraz stan cywilny. Świąteczny, paradny – noszony podczas ważnych wydarzeń i uroczystości – spełniał rozliczne funkcje obrzędowe. Strój bujnie się rozwijał i ewoluował na przestrzeni lat. Najstarsze ubiory miały proste, archaiczne kroje, naturalne kolory oraz skromne, choć wysmakowane, zdobnictwo. Z czasem wprowadzano coraz więcej przemysłowych barwnych, wzorzystych tkanin oraz bogatszą ornamentykę. Na terenie dzisiejszego województwa małopolskiego istniało dawniej bez mała trzydzieści odmian wiejskiego stroju odświętnego w obrębie kilkunastu zamieszkałych tu grup etnograficznych. Na północy byli to Krakowiacy z licznymi subregionami w części zachodniej i wschodniej; w centrum na terenach podgórskich – Lachy i Pogórzanie o mieszanej, krakowsko-góralskiej kulturze; wreszcie – cały szereg grup górali karpackich, żyjących u podnóży Beskidów i Tatr, po Beskid Niski na wschodzie, zasiedlony niegdyś przez Łemków. Obecnie tradycyjne stroje znane są przede wszystkim dzięki licznym w Małopolsce zespołom folklorystycznym. Czasem też noszone są podczas lokalnych uroczystości. Wyjątkiem jest Podhale, gdzie góralskie ubrania do dziś zakładane są prywatnie, na świąteczne rodzinne i religijne okazje. Ostatnio rośnie zainteresowanie i zapotrzebowanie na lokalne stroje również u Lachów z Podegrodzia czy Górali od Łącka. Tę niezwykłą różnorodność i bogactwo staraliśmy się oddać w wydawnictwie Krakowiacy, Lachy, Górale - stroje wsi małopolskiej. Składający się z 10 tomów album jest efektem realizowanego przez Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu projektu badawczo-dokumentacyjnego pod nazwą Małopolska Źródłem Tradycji, finansowanego z funduszy europejskich w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020. (Rec. Wydawn.)

Studia, artykuły i szkice zebrane w tym tomie składają się na zróżnicowany, wieloaspektowy obraz działań kulturotwórczych inicjowanych przez społeczności lokalne (głównie Galicji i Podkarpacia), począwszy od drugiej połowy XIX wieku po najbliższą nam współczesność. Autorzy zamieszczonych prac, związani głównie z Uniwersytetem Rzeszowskim oraz Podkarpaciem (ale reprezentujący też inne ośrodki naukowe), zwracają uwagę na ścisły związek owej społecznej aktywności z tradycją historyczną oraz diagnozują aktualną sytuację kultury lokalnej w kontekście dokonujących się ostatnio w Polsce przemian ustrojowych. Książka ukazuje istotną rolę stowarzyszeń i samorządów terytorialnych w stymulowaniu działań na rzecz upowszechniania kultury, tudzież kształtowania tożsamości kulturowej i narodowej w konkretnych małych środowiskach lokalnych - nie tylko w kraju, również we wspólnotach polonijnych. (Z okł.)

Dzisiejszy stan badań etnograficznych, prowadzonych na terenie powiatu gorlickiego, nie pozwala jeszcze na to, aby można było do rąk Czytelnika oddać pełny zarys kultury ludowej tego terenu. Niektóre bowiem zagadnienia nie są dotychczas przebadane. Należą do nich dziedziny takie jak: medycyna ludowa, prawo zwyczajowe, bardzo na tym terenie bogata twórczość muzyczna i folklor taneczny. Można jednak przypuszczać, że zapoczątkowane prace badawcze nad kulturą powiatu gorlickiego, nie zostaną zakończone z chwilą ukazania się drukiem niniejszego tomu...(Fragment przedmowy)

Repertuar pieśniowy wydawnictwa obejmuje dosyć wąski zakres tematyczny. Możemy tu wyróżnić grupę pieśni obrzędowych (przyśpiewki weselne, w tym oczepinowe) oraz powszechnych (zalotnych, miłosnych, tanecznych, balladowych, rozmaitej treści). Pieśni ułożono w zbiorze według incipitów z wyszczególnieniem tych, które dotyczą obrzędu weselnego. Wykonawczyni podała pieśni w takiej formie, jaką zapamiętała z ulotnych przekazów, w trakcie wywiadu posiłkowała się jedynie odrębnymi notatkami. Zapisy tekstów w większości cytowane są za wykonawczynią, lecz oczywiście nie oddają one wszystkich niuansów gwarowej mowy...(Fragment"Od wydawcy")

"...Celem projektu była dokumentacja i popularyzacja niematerialnego dziedzictwa kulturowego - zachowanych lokalnych legend, bajek podań i opowieści ludowych oraz zainteresowanie młodego pokolenia wytworami regionalnej kultury ludowej, mową przodków, tożsamością i dziedzictwem kulturowym, uwrażliwienie na potrzebę dbałości o język rodzimy. (...) W realizację programu, zgodnie z przyjętymi założeniami zaangażowana była młodzież ze szkół powiatu gorlickiego: Publicznego Gimnazjum w Szalowej, Zespołu Szkół im. Komisji Edukacji Narodowej w Zagórzanach, Zespołu Szkół w Klęczanach, Zespołu Szkół w Szymbarku, Miejskiego Zespołu Szkół nr 6 w Gorlicach oraz Młodzieżowego Domu Kultury w Gorlicach. Projekt składał się z kilku etapów. W jednym z nich młodzież pod kierunkiem nauczycieli w swym najbliższym otoczeniu przeprowadzała wywiady z osobami dorosłymi. Tematem rozmów były legendy, opowieści z pogranicza świata rzeczywistego i magicznego, które jeszcze pozostały żywe w pamięci starszego pokolenia. (...) Informacje zawarte w wywiadach zostały następnie przeanalizowane i wykorzystane w niniejszej publikacji. (...) Dzieci i młodzież z Młodzieżowego Domu Kultury w Gorlicach oraz Miejskiego Zespołu Szkół nr 6 w Gorlicach pod opieką instruktorów zajęli się plastyczną interpretacją opowieści. Ważną częścią projektu było również wykonanie materiału filmowego, prezentującego wybrane opowieści ludowe." (Fragment Wstępu)

Plakat informujący o widowisku teatralnym "Pogórzańskie impresje" w reżyserii i scenografii Tomasza Tajaka, w którym wystąpił Regionalny Zespół Taneczny Pogórzanie, Grupa Teatralna Otwarte Drzwi oraz zaproszeni do współpracy aktorzy. Widowisko odbyło się 1 października 2023 roku w I Liceum Ogólnokształcącym im. Marcina Kromera w Gorlicach.

Książka, którą Państwu prezentujemy, zawiera opisy 19 ubiorów z 17 regionów południowej Polski, od jej wschodnich po zachodnie rubieże. Jest trzecim tomem i być może nie ostatnim publikacji "Polskie stroje ludowe", w której prezentowana jest odzież tradycyjna noszona we wsiach i małych miasteczkach na terenie Polski, w jej współcześnie obowiązjących granicach....(Ze wstępu)

Regionalny Zespół Taneczny "Pogórzanie" powstał w 1965 roku przy Zakładowym Domu Kultury "Glinik" w Gorlicach i nieprzerwanie działa do dnia dzisiejszego. Jednym z jego założycieli był Henryk Kuś, choreograf, folklorysta, miłośnik kultury ludowej. (...) Od 1982 roku opiekę nad zespołem sprawuje Gorlickie Centrum Kultury. Wiodący program zespołu oparty jest na tradycyjnym folklorze Pogórza, zbliżony jest do form autentycznych i prezentowany w opracowaniu artystycznym. Zespół "Pogórzanie" posiada w swoim repertuarze także tańce narodowe, suitę pogórzańską oraz suity taneczne innych regionów etnograficznych: rzeszowskiego i krakowskiego. Jako jedyna grupa taneczna w regionie prezentuje folklor całego Pogórza. Od momentu powstania do współczesności Zespół "Pogórzanie" koncertował w wielu miejscach naszego kraju oraz za granicą, m.in.: na Węgrzech, w Bułgarii, Rosji, Słowacji, Ukrainie, Danii i Francji. (Fragment wstępu)