Prócz zawartości worka miałyśmy wtedy - dla porównania i uzupełnienia - sprawdzić inne dokumenty przywiezione przeze mnie z Nowego Jorku. Niektóre pochodziły z amerykańskiego okresu życia mojego Ojca i były w o wiele lepszym porządku, ale dla mnie przedstawiały tragedię i nadal ją przedstawiają. Pamiętam, że właśnie w tym ostatnim, tragicznym okresie swego życia wielokrotnie mi mówił, że nie rozumie, jak Polacy w tak strasznych chwilach historii swego kraju mogą się ze sobą nie zgadzać, mogą stawać jedni przeciw drugim. Może mówił to specjalnie dla mnie, myśląc, że nie zapomnę. I to jest po Nim moja scheda, na której mocną stoję... (Fragment wstępu)

Przed stu laty z krakowskich Oleandrów wyruszyli żołnierze, których szlak prowadził do wolnej i niepodległej Polski. Tak zaczęła się wielka walka o Polskę, prowadzona na wielu frontach, walka, w której doświadczeni oficerowie i szeregowi żołnierze dokonywali niezwykłych czynów. W książce przedstawiono sylwetki kilkunastu żołnierzy, którzy wsławili się w walce o niepodległość Polski w latach pierwszej wojny światowej. Mamy tu wielu piłsudczyków, późniejszych wielkich generałów i polityków II Rzeczpospolitej, takich jak Walery Sławek, Kazimierz Sosnkowski, Władysław Belina-Prażmowski czy Bolesław Wieniawa-Długoszowski, którzy zaczynali swoją drogę do wolnej Polski jako żołnierze I Brygady Legionów. Mamy generała Hallera i niezłomnych bohaterów Brygady karpackiej, zwanej żelazną, wspaniałych ułanów, którzy swoimi szarżami rozsławili na nowo polskie wojsko, a także tych, którzy o wolną i niepodległą Polskę walczyli z dala od jej granic, na dalekich wschodnich i północnych rubieżach. „W pamięci zbiorowej Legiony utrwaliły swe miejsce przede wszystkim jako symbol postawy niepokornej, dumnej wolności, odwagi, honoru, zawadiackiej fantazji – były wszak pierwszym realnym spełnieniem polskiego snu, który w dodatku znalazł w 1918 roku swój szczęśliwy finał. Z ich poświęcenia wyrosła duma II Rzeczpospolitej. Został z tego poświęcenia etos żołnierza niepodległości. Ten sam, który odezwał się na frontach II wojny – od Westerplatte po Monte Cassino i Powstanie Warszawskie. Ten sam, który w nowej formie, wzmocnionej błogosławieństwem Jana Pawła II, odrodził się w „Solidarności”, w Sierpniu 1980.