Niniejszy, 58 już numer "Płaju" wyszedł nam obszerny, jak jeszcze nigdy - guruje nad nim objętością tylko podwójny numer 50, którym w swoim czasie nadrabialiśmy zaległości. Może ta zwiększona ilość lektury choć trochę osłodzi stałym czytelnikom przykrą wiadomość, iż żywot "Płaju" zbliża się ku końcowi (patrz str. 5). Rozległy jak rzadko kiedy jest również jego zakres, jeśli nie geograficzny, to na pewno tematyczny. Jest tu o historii i o przyrodzie, o ratowaniu zabytków i o fotografice, o górach w zimie, o archeologii, poezji a nawet poniekąd o wierze w Boga - w szkicu R.M. Remiszewskiego o Piotrze Borowym. Wszystko to w Karpatach i o Karpatach. (Fragment "Od redakcji)

W galicyjskiej małej nadwiślańskiej wiosce - Zaduszki, położonej nieopodal Mielca zamieszkała około 1820 roku rodzina Łukasiewiczów. Apolonia ze Świetlików i Józef Łukasiewicz zdobyli trochę pieniędzy i wydzierżawili ziemię oraz dworek w Zaduszkach wraz z przysiółkami Zachwielowem i Czajkowem. Wcześniej Józef był oficjalistą dworskim w Dynowie i Chorzelowie. W domu Łukasiewiczów żywa była myśl patriotyczna jako, że Józef w latach młodości uczestniczył w insukekcji kościuszkowskiej, za co otrzymał żelazny pierścień z patriotycznym napisem "Ojczyzna - swemu obrońcy". Łukasiewiczowie mieli siedmioro dzieci i tak historycy wymieniają kolejno: Aleksandra - póżniejsza rachmistrzyni dóbr w Bachórzu, Franciszka... (Fragment tekstu)

,,Opowiadam ten najmniejszy z Beskidów w 178 legendach i opowieściach i nie jest on wcale taki mały jakby wynikało to z nazwy. Jest ogromny poprzez swoją niezwyczajną historię, Przez wieki był ojcowizną Polaków, Łemków, Żydów, Dolinian, Pogórzan i Zamieszańców, a nawet Cyganów. Wszyscy oni budowali w nim swoją doczesność ufni w opiekę bożą, ale niosąc w sobie także wiarę w złe moce. Pięć legend zostało przetłumaczonych na język łemkowski, bo Beskid był ich Ojczyzną. Nie mieli innej, aż do czasu, kiedy odmówiono im prawa do własnej tożsamości. Zbierając i opracowując te legendy i opowieści przemierzyłem wielokrotnie Beskid od Przełęczy Łupkowskiej aż po Krynicę. To były jedne z najciekawszych podróży mojego życia". Cyryle, co one są w Beskidzie Ludzi było wtedy nie wiele i do pogańskich bogów się modlili. Minęło już kilka pokoleń, kiedy osiedli w Beskidzie jak zjawił się misjonarz dobrej nowiny. Chodził od osady do osady i opowiadał tutejszym o Chrystusie, synu boga prawdziwego, w trójcy jedynego. Słuchali go, ale nie dawali wiary jego słowom, bo obcy, a oni od ojców i dziadów trwali przy swoim, i od zawsze żertwę składali Światowidowi, Perkunowi i Wołosowi. Aż tu nagle jakiś obcy nawołuje ich, by dawne bogi porzucili. Jakże to tak, nie godzi się odstąpić od wiary przodków i porzucić słowiańskich bogów i przyjąć za swojego jakiegoś obcego boga. Kiedy zapytali tego przybłędę o imię, powiedział, że na chrzcie świętym dali mu Cyryl. Nic z tego nie rozumieli i pozostali przy swoim. Minęło tysiąc lat i więcej, jak taki jeden, co świątki rzeźbił, natchniony jakimś dobrym duchem, przypomniał sobie o Cyrylu i jego postać wiernie odwzorowywał w lipowej desce. I chodził z tymi lipowymi deskami-Cyrylami po Krempnej i po innych wsiach, od kościoła do cerkwi, od knajpy do knajpy i wołał: - komu Cyryla, komu, bo on chce do domu… I sprzedawał te Cyryle za grosz marny, tym co byli w potrzebie. A każdy Cyryl spełniał tylko jedną i to pierwszą wypowiedzianą intencję. Jak który poprosił o uzdrowienie, to i taką łaskę otrzymał, inny o dobrego męża dla swojej córki, a jeszcze inny o co innego. I nazwał ony świątkarz owe Cyryle po swojemu. Pierwszy był Cyryl od nagłej i niespodziewanej śmierci, drugi jako to Cyryl stróż domowego ogniska, trzeci radoszycki, czyli Cyryl od cudownych źródeł, kolejny Cyryl wielkopostny, a potem jeszcze: Cyryl pasterski przez niektórych określany też mianem łemkowskiego, Cyryl magurski zwany również wilczym, Cyryl jordański wspomagający w porzucaniu pogaństwa, Cyryl monasterski patronujący zakładaniu klasztorów, Cyryl krynicki od malowania różnych obrazków, Cyryl tylicki od dalekich podróży, Cyryl lackowski od nieszczęść, jakie mogą się przydarzyć w górach, Cyryl madziarski przeciw zbójcom z Panonii, Cyryl daliowski od szczęśliwego zakładania nowych osad, Cyryl chmurzasty chroniący od gradobicia i porywistych wiatrów. Nie ma już Jędrusia świątkarza i Cyryla nie ma kto wystrugać, jeno łza po nich pozo-stała, co po zboczach gór w doliny się toczy i w wezbranych strumieniach szuka pocieszenia. Buczy wiatr w buczynie, smreki stoją w tęczy rosy, pająk rozpiął sieć w leszczynie, echo woła wniebogłosy: - Komu Cyryla komu, bo on chce do domu… (Rec. Wydawn.)

Publikacja stanowi analizę działań organów władzy PRL w bieczańskim kościele oraz na terytorium ówczesnych województw rzeszowskiego i krośnieńskiego. Skupiając się na poziomie lokalnym, autor omówił problem stosunków państwo-Kościół. Publikacja poszerza wiedzę faktograficzną czytelników, zaspokaja wartości poznawcze i niesie wartość edukacyjną uzupełniając „białe plamy” na kartach PRL. (Rec. Wydawn.)

Niniejszy dokument - jest kolenym już opracowaniem stanowiącym instrument powiatowej polityki administrzcyjnej dotyczącej poprawy stanu utrzymania i zarządzania zasobem powiatowego dziedzictwa kulturowego, ochrony i kształtowani krajobrazu kulturowego oraz promocji, edukacji i dokumentowania walorów dziedzictwa kulturowego. Jako taki, jest naturalną kontynuacją poprzednich programów z lat 2011-2014 i 2017-2020 i zawartych w nich znakomitych opracowań profesora Bogusława Krasnowolskiego. Jednocześnie program uwzględnia nowe uwarunkowania prawne, zmieniające się warunki ekonomiczno-społeczne, analizuje stan zachowania zasobu oraz zawiera elementy oceny efektów wdrażania poprzednio obowiązującego programu... (Fragment wprowadzenia)

Prezentowane artykuły są szkicami do dziejów wsi i parafii Rożnowice. Autor konsekwentnie używa nazwy Rozenbark - ta bowiem obowiązywała do połowy XX wieku. Treść poszczególnych szkiców nie wyczerpuje zagadnień w nich podejmowanych. Autor zwraca uwagę tylko na niektóre fakty i postaci z niezwykle bogatych i burzliwych dziejów Rozembarku. Czekają one wciąż na swojego kronikarza... (Fragment wstępu)

Tom II serii rozpoczynamy zeszytem poświęconym terenowemu szkicownikowi Stanisława Wyspiańskiego, prowadzonemu w trakcie grupowej wycieczki uczniów z Łuszczkiewiczem po Sądecczyźnie, Gorlickiem i Grybowskim, w lecie roku 1889. Prócz części katalogowej, odnoszącej się do rysunkowo-opisowej zawartości szkicownika autorskiego, zeszyt ten, jako otwierający tom II, mieści ponadto monograficzny tekst traktujący o kwestiach organizacyjnych wycieczki, jej itinerarium oraz zrekonstruowanym przebiegu, składzie osobowym, a także zgromadzonym materiale rysunkowym i jego późniejszym wykorzystaniu w nauce. Uzupełnieniem powyższego jest krytyczny przegląd bibliografii tematu, jak również aneks źródłowy, mieszczący adekwatne tematycznie archiwalia. Ostatnią, ale nie mniej istotną częścią publikacji stanowią indeksy - osobowy oraz geograficzny. (Fragment wstępu)

Tadeusz Ślawski (1920-2008), żołnierz Armii Krajowej, doktor nauk historycznych, współzałożyciel Muzeum w Bieczu, którego był dyrektorem w latach 1953-1991, autor licznych rozpraw naukowych i popularno-naukowych tematycznie związanych z Bieczem i Regionem, w tym kilkunastu pozycji książkowych. Z jego osobą związane są niemal wszystkie obiekty zabytkowe w Bieczu, konserwowane i odbudowane w drugiej połowie XX w., a finansowane z budżetu centralnego tj. Generalnego Konserwatora Zabytków, o co usilnie w ciągu niemal 50-ciu lat zabiegał... (Fragment wstępu)

Książka Dr. Marcina Gadochy omawia ustrój Biecza od czasów średniowiecza do 1772 r. Zawiera wykaz ponad 540 rajców, ławników, pisarzy, starszych cechowych oraz przebieg ich karier. Otwiera nowe możliwości do badań na społecznością tego małopolskiego miasta. Rozprawa powstała w ramach projektu badawczego Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego nr 0087/NPRH3/H11/82/2014 „Urzędnicy miejscy z ziem dawnej Rzeczypospolitej, Śląska i Pomorza w XIII–XVIII wieku”. (Rec. Wydawn.)

Karpaty, potężny masyw górski, rozciąga się na przestrzeni nieomal półtora tysiąca kilometrów. Ich północne pasmo zewnętrzne tworzą Beskidy, których częścią składową jest Beskid Niski, ciągnący się od Przełęczy Tylickiej do Przełęczy Łupkowej. Nazwa Beskid Niski trafnie określa charakter tych gór. Masyw ten, niższy od Beskidów Wschodnich i Zachodnich, łączy je krajobrazowo łagodniejszym, nie tak wyniosłym jak tamto, ogniwem. Jego wysokość sięga zaledwie 700-1000 m. n.p.m... (Fragment tekstu)

"Wspomnienia" - relacje z życia moich dziadków, moich rodziców i mojego, bo inaczej , niezapisane, znikną wraz ze mną bezpowrotnie w niepamięci. Nie będzie to ani powieść, ani "Saga rodu Moździerzów", bo ani sił już na to, ani talentu. Nie będzie to też opracowanie historyczne, jakkolwiek nie sposób będzie pominąć tych wydarzeń historycznych, które miały miejsce w omawianym okresie, zwłaszcza jeśli wpłynęły one w znaczący sposób na losy naszej rodziny, lub poszczególnych jej członków... (Fragment wstępu)

Plakat informujący o wystawie malarstwa Natalii Karasińskiej pt. "Kontra", która odbyła się w Bibliotece Biecz w dniach od 14 lipca do 11 sierpnia 2023 roku.

W przewodniku opisanych zostało ponad 160 opuszczonych miejsc w południowej (górskiej) i wschodniej części województwa małopolskiego. Przewodnik domyka temat rozpoczęty w dwóch poprzednich książkach dotyczących Krakowa i północno-zachodniej części województwa małopolskiego. W tym tomie opisujemy zapomniane miejsca z okolic Tarnowa, Nowego Sącza, Gorlic, Zakopanego i Rabki. O czym piszemy? O zrujnowanych pałacach i dworach, wysiedlonych wsiach (głównie Beskidu Niskiego), zapomnianych cmentarzach (wojennych, ewangelickich), fortyfikacjach z 1939 r. i wcześniejszych, o starych szybach naftowych, budynkach przemysłowych, opuszczonych sanatoriach i kasynach, dzwonnicach loretańskich na Orawie - czyli o miejscach, o których nie przeczytacie w tradycyjnych przewodnikach. (Rec. Wydawn.)

Postępująca szybkim krokiem i zacierająca wszystkie odrębne właściwości ludów oświata każe nam śpieszyć się w zbieraniu materiałów etnograficznych, zmusza nas zawczasu pomyśleć o zorganizowaniu zbiorowej pracy w pożądaniu przez nas kierunku i do zaproszenia do pracy tej osób, żyjących wśród ludu i z ludem i znających go dokładnie... (Z okładki)

336 stron niezwykłych fotografii w szesnastu tematycznych rozdziałach. Niezwykły album wydawnictwa Promo, który powstał przy współpracy gorlickiego starostwa otwierają zdjęcia Gorlic - serca powiatu. Potem autor, Paweł Kutaś zabiera nam już na wędrówkę szlakiem trzech kultur, cerkwi i kościołów UNESCO, dworów i pałaców, pokazuje nam na swoich fotografiach krajobrazy Beskidu Niskiego i Pogórza, prowadzi niczym za rękę szlakiem cmentarzy wojennych. Na tym jednak nie koniec bo zabiera nas też na wycieczkę do Biecza - naszej lokalnej perły architektury, nad Jezioro Klimkowskie, do gorlickich uzdrowisk, a także nad Białą do Bobowej. Obiektywem aparatu wydobywa piękno drewnianych budowli, pokazuje krainę ropy - czarnego złota, w końcu prezentuje piękno natury, uroki zimy i pielgrzymi szlak. Wszystkie teksty, jak również podpisy do zdjęć zamieszczone są w języku polskim i angielskim.

Mija rok od wydania opracowania "Związki z Bieczem Królowe Jadwigi". Promocja tej książeczki z Bieczu miała miejsce w dniu kanonizacji Bł. Jadwigi królowej Polski dokonanej przez Ojca Św. Jana Pawła II na Krakowskich Błoniach w dniu 8 czerwca 1997 r. w czasie V pielgrzymki do Polski. Warto wspomnieć, że gdy dwa dni później wracał Ojciec Św. z Krosna do Krakowa helikopterem, helikopter zatoczył pętlę nad Bieczem. Wydarzenie to obserwowało wielu mieszkańców miasta. Zapewne Ojciec Św., który jako biskup i kardynał krakowski niejednokrotmie w Bieczu przebywał, w ten sposób chciał być obecny w miejscu, gdzie także wielokrrotnie bywała św. Jadwiga królowa, fundatorka szpitala i kościoła Św. Ducha w Bieczu. ( Fragment wstępu do wydania drugiego)