Książka jest świadectwem zbrodniczej działalności systemu komunistycznego w ZSRR. Autor, wykorzystując swoje doświadczenia, pokazał rozwój i rozprzestrzenianie się systemu więziennictwa radzieckiego, którego celem pierwotnym miała być „eliminacja wrogich klas społecznych”. W konsekwencji powstał cały „archipelag” obozów koncentracyjnych i obozów pracy, nazwany od instytucji zarządzającej (Gławnoje Uprawlenije Łagierej) Archipelagiem GUŁag. Dzieło jest świadectwem stopniowego odzierania człowieka z jego godności i zmuszania do niewolniczej pracy pod wzniosłymi hasłami. Na Zachodzie książka ta wywołała poruszenie, które doprowadziło do rozwiania iluzji na temat systemu komunistycznego oraz osłabienia wpływów komunistów zachodnioeuropejskich.

"Droga do Urzędowa" autorstwa Melchiora Wańkowicza to poruszająca opowieść, która zabiera czytelnika w podróż przez historię i serce polskiej kultury. Ta książka to nie tylko literacka droga przez życie autora, ale także głęboki wgląd w polską duszę i zmieniający się krajobraz. Wańkowicz z niezwykłą umiejętnością splata osobiste wspomnienia z historią Polski, tworząc opowieść, która jest zarówno intymna, jak i uniwersalna. Książka ta jest świadectwem literackiego mistrzostwa i niezwykłej wrażliwości autora.

Książka przedstawia historie dzieci, których rodziców uznano za „wrogów Związku Sowieckiego” w okresie od jego powstania do śmierci Stalina. Kiedy rodziców aresztowano, tracono, zsyłano do Gułagu – dzieci dzieliły ich los i także cierpiały. Miliony dzieci określanych mianem „społecznie niebezpiecznych” straciło rodziców, domy i dzieciństwo. Ściśle tajne dokumenty z rosyjskich archiwów, pamiętniki i wywiady z ocalałymi pozwalają odpowiedzieć na pytania: jak doszło do takich wydarzeń, kto o nich wiedział i czy ktoś próbował walczyć o ocalenie dzieci? Książka pokazuje także, jak emocje związane z traumą z dzieciństwa przeniosły się na późniejsze życie, przechodząc z ofiar na ich dzieci i wnuki. Jednym z centralnych tematów Dzieci Gułagu, jest pokazanie relacji między prawdziwym życiem a oficjalną fikcją. Jest to ważna i wstrząsająca książka, zawierająca wiele dokumentów i komentarzy. Siemion Wileński zamieścił też materiał z pamiętników, z kolei Cathy Frierson, druga współautorka, dodała bardziej współczesny materiał, przede wszystkim wywiady z osobami, które ocalały. Dzięki takiemu połączeniu źródeł autorzy pokazali skrajny kontrast między oficjalną polityką wobec dzieci sowieckich a ich rzeczywistym doświadczeniem. (Rec. Wydawn.)

Kiedy 27 listopada 1989 roku powstało w Gorlicach Koło Związku Sybiraków, pojawiła się myśl, aby opisać losy Gorliczan, którzy doznali męczeńskich przeżyć w łagrach i na zesłaniu w tundrze, tajdze i stepach Syberii. Podjąłem się tej żmudnej pracy z wielu powodów: mój ojciec i brat podlegali represjom w łagrach, moja książka "Za ziemię ojców" ukazuje jedynie "stronę niemiecką" II wojny Światowej. Ale główną przyczyną są prześladujące mnie widma umierających w Gross Rosen "muzułmanów" i ich rozpacz, że giną tak samotnie i że nikt się nie dowie gdzie i jak zginęli. Tak samo musieli myśleć ginący w tundrze i tajdze męczennicy bezsilni wobec okrucieństwa przyrody i człowieka... (Fragment "Od Autora")

Przejmująca opowieść o najbardziej tajemniczym i okrutnym okresie w najnowszych dziejach Polski! Na przełomie lat 40. i 50. XX wieku zlikwidowano obozy pracy przeznaczone dla jeńców wojennych i niemieckiej ludności cywilnej. W ich miejsce powstały ośrodki pracy przymusowej dla więźniów skazanych za przynależność do konspiracyjnych organizacji niepodległościowych. Władza PRL, kierowana przez Moskwę, wprzęgła katorżniczą pracę więźniów w tzw. plan sześcioletni. Liczne relacje świadków tamtych wydarzeń przybliżają nie tylko codzienną pracę w obozach Jaworzna, Rembertowa, Oświęcimia, czy Majdanka, ale również trudną, nierzadko śmiertelną codzienność okresu stalinowskiego i jego upadku. (Rec. Wydawn.)

Książkę napisał poruszony autentyczną relacją Antoniego Tuchoskiego - bohatera i zarazem narratora I Bóg nas zapomniał. Tak powstało niezwykłe, dramatyczne, napisane pięknym kresowym językiem świadectwo losów Polaków pod sowiecką okupacją. Kalinin wyraża ich przeżycia i doświadczenia doznane po 17 września 1939 roku, w sowieckich łagrach, na zsyłce syberyjskiej i w Kazachstanie. I Bóg nas zapomniał trzeba czytać nie tylko dla porywającej fabuły i celów poznawczych, ale także dla niezwykłej ekspresji literackiej, prawdy i świadectwa godności człowieka. (Rec. Wydawn.)

Jedno z najważniejszych świadectw więźnia łagru i zarazem jeden z najistotniejszych utworów w historii polskiej - i światowej - literatury XX wieku. Wstrząsająca wiwisekcja mechanizmów sowieckiego totalitaryzmu i obraz ludzkiej natury wystawionej na najcięższą z prób. Słowem: książka, którą - jak stwierdził Albert Camus - „powinno się wydawać i czytać we wszystkich krajach świata”. „Są to opowieści o niewyobrażalnym zdziczeniu i upodleniu ludzi, ale też - o heroicznym poszukiwaniu nadziei i wolności, miłości i przyjaźni, a więc uczuć, które obóz miał całkowicie zniszczyć”. Włodzimierz Bolecki (Rec. Wydawn.)

Jedno z najważniejszych świadectw więźnia łagru i zarazem jeden z najistotniejszych utworów w historii polskiej - i światowej - literatury XX wieku. Wstrząsająca wiwisekcja mechanizmów sowieckiego totalitaryzmu i obraz ludzkiej natury wystawionej na najcięższą z prób. Słowem: książka, którą - jak stwierdził Albert Camus - „powinno się wydawać i czytać we wszystkich krajach świata”. „Są to opowieści o niewyobrażalnym zdziczeniu i upodleniu ludzi, ale też - o heroicznym poszukiwaniu nadziei i wolności, miłości i przyjaźni, a więc uczuć, które obóz miał całkowicie zniszczyć”. Włodzimierz Bolecki (Z okładki)

Nowe wydanie z okazji Roku Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Jedno z najważniejszych świadectw więźnia łagru i zarazem jeden z najistotniejszych utworów w historii polskiej – i światowej – literatury XX wieku. Wstrząsająca wiwisekcja mechanizmów sowieckiego totalitaryzmu i obraz ludzkiej natury wystawionej na najcięższą z prób. Słowem: książka, którą – jak stwierdził Albert Camus – „powinno się wydawać i czytać we wszystkich krajach świata”. „Są to opowieści o niewyobrażalnym zdziczeniu i upodleniu ludzi, ale też – o heroicznym poszukiwaniu nadziei i wolności, miłości i przyjaźni, a więc uczuć, które obóz miał całkowicie zniszczyć”.

Głównym bohaterem utworu jest Iwan Denisowicz Szuchow, skazany na dziesięć lat za rzekomą zdradę ojczyzny chłop z Tiemgieniowa. Akcja rozgrywa się w roku 1951. Jako jeden z wielu byłych żołnierzy, zbiegły z niemieckiej niewoli, zostaje pod tym pretekstem bezpodstawnie oskarżony o szpiegostwo na rzecz hitlerowskiego wywiadu. Nikt wcześniej nie powrócił z obozu do rodziny, jednak przed Iwanem pojawia się nadzieja, że za rok jego kara się zakończy, co daje mu dodatkową motywację do walki z katorgą, którą przeżywa. Dla Iwana każdy dzień to walka o przetrwanie i próba przeżycia: klimat syberyjski jest groźny, bohater jest niedożywiony, schorowany, trapiony przez służbę obozową, skłonną do nieludzkich zachowań, przymuszany do katorżniczej pracy. Ma jedno pragnienie: odsunąć w dal widmo rychłej śmierci. Jest jednym z wielu więźniów, podobnie jak on walczących o przetrwanie z prześladowcami, chorobami i własnymi słabościami. Łagier jest więzieniem zarówno dla zwykłych chłopów jak Iwan, ale także miejscem, gdzie wegetują oficerowie, politycy czy artyści. Dowiadujemy się zarówno o prześladowcach, jak i o prześladowanych. Choć wśród więźniów przeważają ludzie uczciwi, nie brakuje donosicieli. Większość skazańców znajduje się tutaj z błahych powodów, przekonań religijnych, niewłaściwych znajomości, „nieprawomyślnych tekstów”. Wielu więźniów nie potrafi sprostać nadludzkiemu wysiłkowi fizycznemu, nie potrafi podporządkować się nadzorcom stosującym brutalne zasady. Więźniowie dzielą się też na biednych jak Iwan i na „arystokratów”, czyli tych otrzymujących często paczki od rodzin, co pozwala im na odrobinę większą swobodę. Aleksander Sołżenicyn odtwarza w swoim opowiadaniu codzienny reżim obozowy, ze swoimi zwyczajami i hierarchią, co robi w sposób beznamiętny.

Klasztor-więzienie na Wyspach Sołowieckich – pierwszy sowiecki obóz koncentracyjny zwiastujący nadejście nowej mrocznej epoki. W odizolowanej od świata kolonii mieszkają obok siebie czerwonoarmiści i ich byli przeciwnicy z wojny domowej, kryminaliści i przedrewolucyjna elita, intelektualiści, poeci i niepiśmienni chłopi, Kozacy i Czeczeni, czekiści i kontrrewolucjoniści, zachodni dyplomaci, aktorzy i kościelni hierarchowie. To dziwne fantasmagoryczne miejsce, w którym naturalnie sąsiadują ze sobą grypsera, język literacki i bolszewicka nowomowa, kaci zamieniają się miejscem z ofiarami, a bestialstwa czekistów są tak samo na porządku dziennym, jak salony literackie i konne przejażdżki. W tej odludnej scenerii rosyjskiej Północy rozgrywa się tragiczna i piękna historia o miłości, samotności i granicach ludzkiej wolności. Klasztor – powieść porównywana przez krytyków swoim rozmachem i atmosferą do obrazów Boscha, dzieł Dostojewskiego i Czarodziejskiej góry Tomasza Manna – to największe wydarzenie literackie w Rosji w ostatnich latach. (Z okł.)

Kołyma - sowieckie łagry, podlegające NKWD, utworzone na początku lat trzydziestych po odkryciu na bezludnych obszarach bogatych zasobów naturalnych: węgla, platyny, uranu i ropy naftowej, a nawet złota. W lutym 1931 roku na tereny przyszłych łagrów przybyli pierwsi więźniowie. W początkowych latach funkcjonowania obozów śmiertelność wśród łagierników wynosiła ok. 80%. Kołymskie obozy budziły grozę z powodu surowego klimatu oraz złych warunków bytowych - kierowani tam byli więźniowie „szczególnie niebezpieczni” dla władzy sowieckiej. Pracę przerywano dopiero przy -54°C. Książka zawiera w większości nigdy niepublikowane drukiem relacje tych, którzy przeżyli białe piekło sowieckich łagrów dalekiej północy. Ze wzruszeniem spisywaliśmy tekst ze starych maszynopisów i odręcznie pisanych świadectw. Publikujemy także reprodukcje listów, pamiątek i dokumenty, które pozostały w archiwach kultywujących pamięć polskiej tragedii łagierniczej. Ci, którzy ocaleli, opowiadają o obozowym życiu na Kołymie, o dramatycznych zajściach, których byli świadkami i ofiarami. Tragedia odcisnęła na ich życiu krwawe piętno - już na zawsze. (Rec. Wydawn.)

Monografia poświęcona jest wielostronnej prezentacji tytułowego zagadnienia. Dotąd określano je zwykle mianem "polskiej literatury łagrowej" czy "literatury zsyłkowej". Choć zapewne trudno będzie wyprzeć funkcjonujące dotychczas pojęcia, autor pracy proponuje termin inny, bardziej jego zdaniem adekwatny. Autor rozprawy interesująco, a często bardzo oryginalnie i odkrywczo problematyzuje tytułowe zagadnienie, ujmując je diachronicznie i synchronicznie. Od wstępnych ustaleń na temat terminologii i chronologii przechodzi do omówienia kwestii estetyczno-formalnych, czyli poetyki, realizmu, autobiografizmu, groteski i przestrzeni w literaturze polskiej z sowieckiego "domu niewoli". Nie pomija również problemów aksjologicznych, które analizowane są w tematycznych rozdziałach dotyczących między innymi pamięci, patriotyzmu, religii, śmierci, stosunku do innych narodowości czy kultury. Te omówienia i analizy wyróżniają się klarownością, dociekliwością, przenikliwością i zmysłem krytycznym, oparte są na solidnym fundamencie wiedzy z zakresu historii, antropologii czy filozofii. Ważne wydaje się i to, że autor sięga nie tylko do dzieł klasycznych, wielokrotnie omawianych, takich jak Inny świat, Na nieludzkiej ziemi czy W domu niewoli, ale też do utworów mało znanych, a - jak dowodzi rozprawa - mających duże walory dokumentalne i literackie, takich jak na przykład Zsyłka Marii Łęczyckiej, W niewoli sowieckiej Bronisława Młynarskiego, proza Ireny Bieńkowskiej czy wiersze Maksymiliana Baranowskiego albo Leopolda Lewina. Ważne są także partie komparatystyczne rozprawy, w których autor odnosi się choćby do dzieł polskiego romantyzmu i - szczególnie chętnie - do rosyjskich utworów z sowieckiego "domu niewoli", zwłaszcza do Aleksandra Sołżenicyna czy Warłama Szałamowa. (z recenzji prof. dra hab. Macieja Urbanowskiego) (Z okładki)

Jest rok 1937. Piętnastoletnia Finka Irga Malinen romansuje z radzieckim agitatorem, a kiedy po jego wyjeździe okazuje się, że jest w ciąży, postanawia ruszyć za nim przez zieloną granicę do Związku Radzieckiego. Zamiast w ramiona ukochanego, trafia jednak do gułagu w Workucie. Tam zaprzyjaźnia się z inną więźniarką. Po uwolnieniu jedna z nich przybywa do wsi w Republice Maryjskiej, gdzie dzieją się dziwne rzeczy, których przyczyny tkwią w obozowej przeszłości. Czy kobiety są w stanie zamknąć obozowy rozdział w swoim życiu i zbudować przyszłość? (Rec. Wydawn.)

Książka (...) składa się z dwóch części: pierwsza to "Wspomnienia starobielskie", druga, bez porównania większa to książka "Na nieludzkiej ziemi". Dlaczego ma to być wydane razem? Chyba tylko z powodu tematu. Że to jest wszystko, co o pobycie w Rosji sowieckiej napisałem. Sam charakter stylu jest zupełnie inny. "Wspomnienia starobielskie" zostały napisane zaraz po wyjściu z Rosji i chodziło mi o to, żebym napisał wszystko, co pamiętam o moich kolegach z obozu, i przede wszystkim miało na celu, żeby te wieści o kolegach mogły dotrzeć do ich rodzin w kraju. Dalszy ciąg - poszukiwanie ich po wyjściu z obozu - został już zupełnie w skócie opowiedziany. Drugi tekst, "Na nieludzkiej ziemi", tyczy bardziej Rosji niż moich kolegów, zaś moja wędrówka do Czkałowa i do Moskwy w poszukiwaniu zaginionych jest o wiele szerzej rozwinięta. (Fragment wstępu)

Wstrząsająca książka o zaangażowaniu literatury do prania mózgów i ogłupiania dusz w Związku Sowieckim. Autor po raz pierwszy w tak analityczny sposób i tak szeroko analizuje mechanizm zaprzęgania kultury, a literatury w szczególności, do iście diabolicznego przekonywania, że zło jest w zasadzie dobrem, a wszystkie represje są zbawienne dla tych, których dotykają. I sami twórcy zdawali się wierzyć w to co piszą, i pisali, i potem sami padali ofiarami represji, i nadal obstawali przy linii władzy. Diabelski krąg! A wszystko w szacie kulturalnych i intelektualnych wydawałoby się analiz. To prawdziwie książka otwierająca oczy!

Niezarekwirowane. Historie ludzi, którzy przeżyli to, czego boimy się najbardziej to zapis relacji ludzi Gułagu będących po przeciwnych stronach drutu kolczastego - funkcjonariuszy i więźniów. Choć opowiadają o dramatycznych sprawach, nie jest to kronika przemocy i cierpienia - są świadectwem, iż nawet w piekle można zachować człowieczeństwo i godność. To historia „nienormalnego, często nie do wytrzymania, ale mimo wszystko - życia”. Autorki książki, korespondentki specjalne moskiewskiej „Nowej Gazety” Jelena Raczewa i Anna Artemjewa, dotarły do ostatnich byłych więźniów stalinowskich łagrów oraz do pracowników Gułagu i w latach 2012-2018 nagrały ich relacje. Bohaterowie książki pracowali w łagrach lub byli więzieni od końca lat 30. do końca lat 50., czyli w okresie najstraszniejszych represji stalinowskich. Jedni siedzieli tam za „agitację antysowiecką”, inni w nim pracowali: w pionie administracyjnym, jako strażnicy, personel medyczny. Wśród bohaterów książki są m.in. pianistka uwięziona w dniu wybuchu wojny za „wykonanie faszystowskiego hymnu” (utworu Bacha), malarz oskarżony o „próbę przekopania tunelu z Leningradu pod mauzoleum Lenina”, są opowieści księdza o pierwszej ekstazie religijnej i partyzanta o pierwszym zabitym czekiście. Jest mowa o profesorze Państwowego Uniwersytetu Moskiewskiego, który wyjadał kaszę perłową spośród cudzych ekskrementów, i o strażniku, który uczył swojego psa gończego Synka tropić ludzi i podawać łapę. Są historie więźniarek, które zawijały włosy na wałeczki, żeby nocą wydostać się przez druty kolczaste na randkę, oraz obozowej pielęgniarki wyrzuconej z pracy za miłość do skazańca. O swoich przeżyciach opowiadają ludzie z Rosji, krajów nadbałtyckich czy Ukrainy, o pochodzeniu polskim. Komunistyczny system nie oszczędzał nikogo: rolnicy, inteligenci, osoby mające „niesłusznych” przodków, studenci, żołnierze Armii Czerwonej wracający z niemieckiej niewoli, Żydzi ocaleni z Holokaustu, reemigranci z Zachodu - wszyscy oni stali się ofiarami systemu. Ta publikacja to niezwykle rzadka okazja do poznania historii represji z drugiej strony - funkcjonariusze systemu sporadycznie odważają się mówić o sobie jako współsprawcach i o swoich motywacjach do wykonywania takiego zajęcia. To ostrzeżenie, że „katami” nie są jakieś „bestie”, ale zwykli ludzie. Ich opowieści są szczególnie ważne - powinniśmy je traktować jako stałe ostrzeżenie, sygnał alarmowy. (Rec. Wydawn.)

Zbiór krótkich opowiadań, szkiców, wspomnień Warłama Szałamowa przedstawiający różne aspekty życia w sowieckich łagrach. Autor, który sam spędził kilkanaście lat jako ich więzień, posługuje się lapidarnym, oszczędnym stylem, beznamiętnie opowiada o życiu toczącym się w obozach. Pokazuje zmiany, do jakich dochodzi w psychice człowieka pod wpływem tak surowych, nieludzkich warunków -zwyrodnienie oprawców, degrengoladę moralną i degenerację psychiczną więźniów. Nie dokonuje oceny, przedstawia jedynie fakty. Oszczędna relacja Szałamowa jest jednym z najbardziej dramatycznych, szokujących zapisów o życiu w łagrach, o poniżeniach i cierpieniu człowieka, na jakie naraziły go XX-wieczne totalitaryzmy. (Rec. Wydawn.)

Piękno i piekło – swoista opowieść poetki o poetce. Anna Piwkowska, która w 2017 roku w Tartej róży (PIW, seria „Poeci do kwadratu”) wierszami Beaty Obertyńskiej przedstawiła i poniekąd przypomniała postać Beaty Obertyńskiej, napisała wnikliwą i przejmującą książkę o życiu (i poezji) tej dziś na nowo odkrywanej poetki. A życie to było burzliwe – od dzieciństwa i młodości we Lwowie, przez aresztowanie i zesłanie do łagru Loch-Workuta, przez uwolnienie, wstąpienie do Armii Polskiej w ZSRR i przejście szlaku bojowego (Iran, Palestyna, Egipt, Włochy), po osiedlenie się w Londynie… Tę wyjątkową książkę zdobi kilkadziesiąt fotografii nigdy wcześniej nie publikowanych.

W 1939 roku Michał Krupa został aresztowany we wschodniej Polsce, wówczas okupowanej przez ZSRR, i oskarżony o szpiegostwo na rzecz Niemiec. Piekło zaczęło się dla niego od przesłuchań i tortur w osławionym więzieniu śledczym na moskiewskiej Łubiance. Uznany za winnego, został zesłany na Syberię do łagru Peczora. Tam na co dzień spotykał się z wyrafinowanym okrucieństwem i próbował przetrwać w skrajnie trudnych warunkach, w których więźniowie skazani na katorżniczą pracę na ogół nie przeżywali roku. Niemalże cudem zdołał się wydostać z łagru w ogólnym chaosie, który zapanował po niemieckiej inwazji na Związek Radziecki. Odbył morderczą podróż z Syberii do Afganistanu, gdzie wreszcie znalazł się w bezpiecznym miejscu. Historia życia Michała Krupy to niezwykła opowieść o woli przetrwania człowieka w obliczu drastycznych przeciwności losu. Autor daje świadectwo sadyzmu Stalina i opresyjności reżimu, który stworzył. (Rec. Wydawn.)