Przez wiele lat Jarosław był mi "bliski", jak bywają członkowie rodziny, o ustalonym miejscu w konstelacji wspomnień, na przecięciu różnyc linii naszego życia. Właściwie bliższa mi była Hania , jego żona, tak podobna do mojej matki i fizycznie, i w sposobie mówienia, o podobnym stylu i uroku. [...] Był jednym z ostatnich ogniw łączących mnie z dzieciństwem, z moją matką, powiedzmy - z tym, co jest dla mnie wspomnieniem Polski konkretnej. Konstanty A. Jeleński [1980] (Z okładki)

Zygmunt Haupt, pisarz owiany legendą, niezwykła osobowość twórcza, wygnaniec i outsider, autor jednego z najważniejszych tomów polskiej prozy w XX wieku (Pierścień z papieru). Kolejny tom serii publikacji źródłowych materiałów do dziejów paryskiej „Kultury” przynosi kompletne wydanie nieznanej korespondencji pisarza z Jerzym Giedroyciem, a także innymi osobami ze środowiska „Kultury” (Marią i Józefem Czapskimi, Zofią i Zygmuntem Hertzami oraz Jerzym Stempowskim).

Monografia poświęcona jest wielostronnej prezentacji tytułowego zagadnienia. Dotąd określano je zwykle mianem "polskiej literatury łagrowej" czy "literatury zsyłkowej". Choć zapewne trudno będzie wyprzeć funkcjonujące dotychczas pojęcia, autor pracy proponuje termin inny, bardziej jego zdaniem adekwatny. Autor rozprawy interesująco, a często bardzo oryginalnie i odkrywczo problematyzuje tytułowe zagadnienie, ujmując je diachronicznie i synchronicznie. Od wstępnych ustaleń na temat terminologii i chronologii przechodzi do omówienia kwestii estetyczno-formalnych, czyli poetyki, realizmu, autobiografizmu, groteski i przestrzeni w literaturze polskiej z sowieckiego "domu niewoli". Nie pomija również problemów aksjologicznych, które analizowane są w tematycznych rozdziałach dotyczących między innymi pamięci, patriotyzmu, religii, śmierci, stosunku do innych narodowości czy kultury. Te omówienia i analizy wyróżniają się klarownością, dociekliwością, przenikliwością i zmysłem krytycznym, oparte są na solidnym fundamencie wiedzy z zakresu historii, antropologii czy filozofii. Ważne wydaje się i to, że autor sięga nie tylko do dzieł klasycznych, wielokrotnie omawianych, takich jak Inny świat, Na nieludzkiej ziemi czy W domu niewoli, ale też do utworów mało znanych, a - jak dowodzi rozprawa - mających duże walory dokumentalne i literackie, takich jak na przykład Zsyłka Marii Łęczyckiej, W niewoli sowieckiej Bronisława Młynarskiego, proza Ireny Bieńkowskiej czy wiersze Maksymiliana Baranowskiego albo Leopolda Lewina. Ważne są także partie komparatystyczne rozprawy, w których autor odnosi się choćby do dzieł polskiego romantyzmu i - szczególnie chętnie - do rosyjskich utworów z sowieckiego "domu niewoli", zwłaszcza do Aleksandra Sołżenicyna czy Warłama Szałamowa. (z recenzji prof. dra hab. Macieja Urbanowskiego) (Z okładki)

Autor - jednocześnie wybitny badacz literatury i pisarz - oddał do rąk czytelnika monografię, która urzeka nie tylko lotnym, giętkim stylem, ale także przenikliwością obserwacji i pomysłowością analityczno-interpretacyjną. Unikając metodologicznego dogmatyzmu i apodyktycznych klasyfikacji, badacz słusznie podkreśla hybrydyczność pisarstwa Haupta, wymykanie się jego utworów ciasnym oczkom sieci pojęć gatunkowych lub tematycznych. Zarazem jednak monografista nie uchyla się od swego zasadniczego obowiązku: proponuje intrygującą hipotezę interpretacyjną, zapraszając czytelnika do detektywistycznej podróży w głąb tekstów. Jak nietrudno się domyślić, pod piórem wytrawnego interpretatora wyprawa ta staje się pasjonującą intelektualną przygodą. Zasadnicza teza pracy, mówiąca, iż „cała twórczość Haupta wymierzona jest przeciw entropii i unifikacji” nie tylko stopniowo obrasta gęstą pajęczyną poszlak, ale i poparta jest murem trudnych do podważenia dowodów. Nabieramy przekonania, że istotnie stanowi ona klucz do zrozumienia zasadniczych właściwości rozmaitych elementów Hauptowego dzieła i jego pisarskiej strategii. Że pozwala zrozumieć to, w jaki sposób pisarz kształtuje przestrzeń i czas w swoich opowiadaniach, jak kreuje bohaterów, w jakiej mierze korzysta z danych autobiograficznych, a wreszcie - jak kształtuje styl wypowiedzi, bo u Haupta „bogactwo tego świata przekłada się na bogactwo form artystowskiego opisu”. (Rec. Wydawn.)

Inaczej niż większość opracowań poświęconych poezji Czesława Miłosza, książka Lecha Giemzy adresowana jest nie tylko do środowisk akademickich, ale także – a może nawet przede wszystkim – do szerokiego grona miłośników poezji współczesnej. Jej zaletami są więc przede wszystkim jasność wywodu, klarowność stylu oraz syntetyczność. Ta ostatnia cecha zasługuje na szczególne podkreślenie, bo autor opracowania zmierzył się przecież nie tylko z rozległym dorobkiem Noblisty, ale także z niezmierzonymi obszarami komentarzy, które otaczają dziś dzieła poety. Co z nich wybrać? Jakiego Miłosza pokazać? – To pytania, które musiał sobie stawiać. Powiedzmy więc od razu: odpowiedzi, jakich udziela, w pełni satysfakcjonują. Badaczowi udała się nie lada sztuka: w niewielkim objętościowo tekście zdołał zmieścić kluczowe rozpoznania dotyczące twórczości poety, węzłowe punkty jego biografii oraz kilka oryginalnych interpretacji. Dowiemy się z książki o zasadach rządzących językiem poetyckim Miłosza, o predylekcji poety do synekdochy i liryki maski, o poetyce epifanii oraz mądrościowo-kontemplacyjnej strategii lirycznej; poznamy rolę pamięci i wyobraźni w dziele artysty oraz jego nieustanny głód świata. (Rec. Wydawn.)

"Próba krytycznej wiwisekcji dorobku epistolarnego Haupta to przedsięwzięcie pionierskie, poprzedzone przez liczne poszukiwania i szczegółowe ustalenia dokumentacyjne (nieznane do tej pory fragmenty korespondencji), co samo w sobie stanowi istotną zasługę autora. Mamy zatem do czynienia z wyrazistym zakreśleniem obszaru badań, zreferowaniem celu własnych poszukiwań. Jawi się on jako ambitna próba rekonstrukcji samoświadomości twórczej Haupta, zdeterminowanej przez kondycję wygnańca, ulegającą na przestrzeni lat ewolucji i przechodzącą w figurę outsidera. Panas proponuje nam Haupta nieoczywistego, widzianego zarówno od strony jego warsztatu pisarskiego będącego przedmiotem badań tekstologicznych, światopoglądu twórczego ujawniającego się poprzez deklaracje w pismach z pozoru marginalnych, ale też poprzez konkretne działania natury „technicznej”, wreszcie od strony wzajemnych relacji pomiędzy epistolografią a zasadniczą częścią twórczości w postaci komponowanych (wydanych i niewydanych) zbiorów opowiadań." Z recenzji wydawniczej +dr. hab. Andrzeja Niewiadomskiego, prof. UMC

Opracowanie Agaty Kłopotowskiej obejmuje swym zasięgiem pełne spektrum twórczości Janusza Krasińskiego - jego wiersze, dramaty i prozę. Co więcej: autorka wykorzystała nieznane dotąd wypowiedzi autora o sobie i swojej twórczości, zaczerpnięte z zarejestrowanych rozmów, które z nim przeprowadziła. Autorka pokazuje, że biografia Janusza Krasińskiego - pełna nieoczekiwanych zwrotów, poruszających dramatów i radykalnych, nieoczywistych wyborów - stanowi nie tylko wdzięczny materiał dla filmowego scenariusza, ale jest też matrycą twórczości autora, który - jak niewielu polskich pisarzy XX i początku XXI wieku - czuł się wezwany do świadectwa o faktach spychanych na margines zbiorowej świadomości. Twórczość autora Czapy jawi się zatem jako „maskowana autobiografia”, będąca nie tyle wyzwaniem, czy też wyznaniem, ile raczej właśnie świadectwem: swoistym prywatnym dokumentem, dającym wgląd w okrucieństwa minionego stulecia - zarówno hitlerowskie, jak i stalinowskie. Poruszając się ze swobodą i swadą po rozległych i mocno zróżnicowanych obszarach twórczości pisarza, autorka ukazuje, w jaki sposób wspomniany imperatyw świadectwa kształtował charakterystyczną dla jego warsztatu predylekcję do opracowywania tych samych wątków w rozmaitych formach literackich, do ich ciągłej, nigdy niezakończonej rekontekstualizacji i reinterpretacji. Stopniowo z kart monografii wyłania się nie tylko obraz Krasińskiego-świadka, ale także Krasińskiego-artysty i mędrca, zatroskanego o świat, w którym przyszło mu żyć. Dobrze się stało, że autorka zdecydowała się na interpretację utworów różnych rodzajów i gatunków, ofiarowując nam w ten sposób szersze spojrzenie na dokonania pisarza i specyfikę form, jakimi się posługiwał. (Rec. Wydawn.)