Dzieci inaczej pamiętają wojnę. Dziewięcioletni Mirek, trzyletnia Ola, pięcioletni Romek, ośmioletnia Marysia. Dzieci rodzące się w bydlęcych wagonach w drodze na Syberię. Dzieci umierające z zimna, pragnienia, wycieńczenia, wyrzucane z transportu na kolejowy nasyp. Dzieci pracujące w tajdze przy wyrębie lasu, walczące o chleb. Dzieci osierocone, którym przyszło odgrywać rolę matek i ojców dla swych młodszych sióstr i braci. Dzieci odważne i niezłomne, które ocaliły siebie i bliskich z sowieckiego piekła. Przeszły z armią Andersa jej żołnierską odyseję, trafiły do Iranu, Afryki, Indii i Nowej Zelandii. Polskie dzieci, którym wydarto dzieciństwo, pamiętają wojnę inaczej niż dorośli. Lektura ich wspomnień porusza, budzi sprzeciw wobec sowieckiego zbydlęcenia i podziw dla heroizmu małych Polaków. "Nie uciekaliśmy z kraju, ale do niego przez cały świat wracaliśmy. O polską niepodległość nasi żołnierze walczyli na wszystkich frontach. To byli więźniowie sowieckich łagrów i posiołków - wynędzniali, ale każdą drogą do Polski szli. Walczyli w nadziei, że wrócą do domu, na Kresy. Ich i nasza droga do domu usiana jest krzyżami - wśród nich nie ma krzyża mojego ojca. Ilu takich krzyży brakuje?" (Rec. Wydawn.)

Bolesna opowieść dziewczynki rzuconej w sam środek wirów wojennych. Autorka trafiła na zesłanie do posiołka pod Archangielskiem jako niespełna siedmiolatka z rodzicami i czwórką rodzeństwa. Zostali wywiezieni 10 lutego 1940 z Osady Ostrowskiej pod Beresteczkiem, gdzie ojciec otrzymał ziemię za udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku. Książka opowiada o życiu na Wołyniu tuż przed wybuchem II wojny światowej, dramatycznym doświadczeniu wywózki, próbach przetrwania i pobycie w domach dziecka w Rosji. (Rec. Wydawn.)

Monografia poświęcona jest wielostronnej prezentacji tytułowego zagadnienia. Dotąd określano je zwykle mianem "polskiej literatury łagrowej" czy "literatury zsyłkowej". Choć zapewne trudno będzie wyprzeć funkcjonujące dotychczas pojęcia, autor pracy proponuje termin inny, bardziej jego zdaniem adekwatny. Autor rozprawy interesująco, a często bardzo oryginalnie i odkrywczo problematyzuje tytułowe zagadnienie, ujmując je diachronicznie i synchronicznie. Od wstępnych ustaleń na temat terminologii i chronologii przechodzi do omówienia kwestii estetyczno-formalnych, czyli poetyki, realizmu, autobiografizmu, groteski i przestrzeni w literaturze polskiej z sowieckiego "domu niewoli". Nie pomija również problemów aksjologicznych, które analizowane są w tematycznych rozdziałach dotyczących między innymi pamięci, patriotyzmu, religii, śmierci, stosunku do innych narodowości czy kultury. Te omówienia i analizy wyróżniają się klarownością, dociekliwością, przenikliwością i zmysłem krytycznym, oparte są na solidnym fundamencie wiedzy z zakresu historii, antropologii czy filozofii. Ważne wydaje się i to, że autor sięga nie tylko do dzieł klasycznych, wielokrotnie omawianych, takich jak Inny świat, Na nieludzkiej ziemi czy W domu niewoli, ale też do utworów mało znanych, a - jak dowodzi rozprawa - mających duże walory dokumentalne i literackie, takich jak na przykład Zsyłka Marii Łęczyckiej, W niewoli sowieckiej Bronisława Młynarskiego, proza Ireny Bieńkowskiej czy wiersze Maksymiliana Baranowskiego albo Leopolda Lewina. Ważne są także partie komparatystyczne rozprawy, w których autor odnosi się choćby do dzieł polskiego romantyzmu i - szczególnie chętnie - do rosyjskich utworów z sowieckiego "domu niewoli", zwłaszcza do Aleksandra Sołżenicyna czy Warłama Szałamowa. (z recenzji prof. dra hab. Macieja Urbanowskiego) (Z okładki)

Sybiracka Pieta - "Pomnik Ofiarom Golgoty Wschodu" - został wzniesiony obok "Kwatery Sybiraków" przy głównej alei Cmentarza Łostowickiego w Gdańsku, jako symbol miłosierdzia, cierpienia, ofiary i nadziei. Jest on znakiem pamięci i hołdem oddanym setkom tysięcy Polaków, którzy za swą polskość złożyli ofiarę życia w sybirskiej tajdze, stepach Kazachstanu, śniegach Północy, kopalniach Uralu, w masowych dołach śmierci Katynia, Charkowa, Miednoje i w wielu innych miejscach, których nie da się zliczyć i wymienić. Pomysłodawcą Sybirackiej Kwatery Cmentarnej jest Jan Wardziński - były prezes Zarządu Koła Związku Sybiraków Gdańsk-Śródmieście, natomiast inicjatorką wzniesienia pomnika Celina Riedl - rzecznik prasowy Zarządu Oddziału Związku Sybiraków w Gdańsku. Pomnik w wysokości 2,35 m. zaprojektowany przez Pawła Kruszyńskiego został wykonany z patynowego brązu, a trzystopniowy cokół z czarnego granitu. (Z okładki)

Historia o zwykłych ludziach, których życie zmienia się w ciągu kilkunastu minut… Początek wojny to dla Kresów Wschodnich czas wywózek w odległe i złowrogie rejony Związku Radzieckiego. Dobrze zapowiadająca się aktorka, żyjąca w szczęśliwym związku z lekarzem społecznikiem, zawadiacki lekkoduch grający na saksofonie i fortepianie, siostry bliźniaczki, których ojciec znika bez śladu, chłopiec opiekujący się niewidomym dziadkiem i młoda mężatka wychowująca córeczkę - tych wszystkich ludzi pewnego dnia połączyło jedno zdarzenie... Wywózka w nieznane, do świata, w którym jedynie śmierci jest pod dostatkiem, a życie staje się już tylko walką o przetrwanie. Czy poradzą sobie na tej nieludzkiej ziemi, nie tracąc swojego człowieczeństwa? A może w staraniach, by dotrwać do następnego dnia, wygrają zwierzęce instynkty? (Rec. Wydawn.)